Alkol bağımlılığı, alkolün kötüye kullanımı olarak da ifade edilebilir. Kendinize zarar verecek bir şekilde alkol almanız veya bağımlı olmanızdır. Sosyal içicilik, alkolün sınırlı miktarda ve aralıklı olarak tüketildiği, alkol kullanımı sebebiyle sosyal veya fiziksel bir sağlık sorunu yaşanmadığı anlamına gelir. Zararlı kullanım veya bağımlılık ise haftada 14 birimden fazla alkol alımı olarak ifade edilir. Ancak alkol herhangi bir miktardan itibaren alınması halinde kesinlikle zararlı bir maddedir.
Bir alkol birimi, yaklaşık olarak 8 g veya 10 ml saf alkoldür:
- Yarım pint düşük ile normal güçte bira/elma şarabı (ABV %3,6)
- Tek bir küçük atış ölçüsü (25ml) alkollü içkiler (25ml, ABV %40)
- Küçük bir bardak (125ml, ABV %12) şarap yaklaşık 1.5 birim alkol içerir.
Bağımlılık gelişen kişide kullanılan alkol miktarı giderek kendisine yetmez ve aynı etkiyi sağlayamaz hale gelir. Alkole karşı vücudunda tolerans gelişmiştir. Bu nedenle aynı etkiyi yaşayabilmek için alınan alkol miktarı giderek artmaya başlar. Böylece hayati risk oluşturan bir kısırdöngü başlamış olur. Öyle ki bağımlı birey hayatını hayatını alkol tüketimi üzerine planlamaya başlar. İşini aksatmaya başlar, ekonomik sorunlar baş gösterir, aile içi sorunlar hızlıca çoğalmaya başlar, sosyal kopmalar görülmeye başlanır.
Bağımlılık gelişen birey genellikle bağımlı olduğunu kabullenmez. Yaşadığı sorunları kabullenmek istemez. İsterse alkolü bırakabileceğini düşünür. Ancak alkol almadığı zamanlarda yoksunluk belirtileri yaşar. Alkol bağımlısı kişi, alkolün kendisine ve sosyal ilişkilerine zararlı olduğunu bildiği halde içmekten kendini alamayan kişidir.
Alkol bağımlılığının belirtileri nelerdir?
- Birey alışkın olduğu alkol miktarı ile aynı hissi ve etkileri yaşayamaz. Tolerans gelişmiştir.
- Birey kullandığı alkol miktarını azalttığında veya alkol almadığında alkol yoksunluğu belirtileri yaşar. Aynı miktarda alkol almayla bu belirtiler düzelir.
- Birey planladığı miktardan ve sıklıktan daha fazla alkol almaktadır.
- Birey alkol temin etmek, kullanmak ve alkolün etkilerinden kurtulmak için önemli ölçüde zaman ve para harcar.
- Birey alkol kullanımı sebebiyle toplumdan uzaklaşır, sosyal ve mesleki görevlerini yerine getiremez veya bırakır.
- Birey alkol kullanımını sonlandırmak veya kısıtlamak için defalarca başarısız olmuştur.
- Birey alkolden zarar gördüğü bilinmesine rağmen alkol alımına devam eder.
- Bağımlı bireyin aldığı alkol miktarı, alkol almayan veya yeni başlayan birisi için alkol zehirlenmesine yetecek miktar olabilir.
Alkolün yol açtığı sorunlar nelerdir?
- Alkol yaralanmalar veya kafa travması gibi sağlık sorunlarını kolaylaştırır.
- Bireyin değerli eşyalarını kaybetmesi veya zarar görmesine neden olabilir.
- Bireyin etrafına veya kendisine şiddet uygulamasını veya şiddet mağduru olmasını kolaylaştırır.
- Planlanmamış hamileliğe neden olabilir
- Hamilelik varlığında bebeğe ciddi zarar verir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklara zemin hazırlar.
- Alkol zehirlenmesi nedeniyle hayati risk oluşturabilir.
- Karaciğer yağlanması ve hepatotoksik etkisiyle siroza neden olabilir.
- Yemek borusu, gırtlak, mide ve pankreas kanserlerine neden olabilir.
- Kan lipit düzeylerinin yükselmesine ve damar tıkanıklıklarına neden olabilir.
- Yetersiz beslenme nedeniyle kansızlık ve vitamin eksikliklerine neden olabilir.
- Zihinsel veya fiziksel kooperasyonu bozar.
- Uyku bozuklukları artar.
- Baş ağrısı sıklaşır.
- Sperm kalitesi bozulur.
- Kalp ve kan dolaşımı hastalıklarına yol açar.
- Tansiyon yüksekliği ve beyin kanaması riski artar.
- Uzun vadede karaciğer, kalın bağırsak ve meme kanseri riski artar.
- Pankreatit veya pankreas kanseri riski artar.
Alkol yoksunluğu belirtileri nelerdir?
Alkol yoksunluğu bağımlı bireylerde alkol alınmaması veya alışılan miktarda alınmadığı durumlarda görülen sağlık sorunlarıdır. Bunlar:
- Ellerde titreme veya sallanma
- Uykusuzluk
- Terleme
- Halüsinasyon görme
- Depresyon ve endişe hali
Bağımlı birey bu belirtilerden kurtulmak için hızlıca alkol almayı tercih eder.
Her alkol alan bağımlı mıdır?
Elbette ki hayır. Birey eğer aldığı alkol miktarını azaltması gerektiğini hissediyorsa, diğer insanların onu her geçen gün daha fazla eleştirdiğini görüyorsa, alkol aldığı için kendisini suçlu veya kötü hissediyorsa, sabahları sakinleşmek için bir miktar alkol daha alması gerektiğini hissediyorsa, haftada 14 birimden fazla alkol alıyorsa, alkol aldığı gün önceki gece neler yaşadığını hatırlamıyorsa, alkol sebebiyle kendisinden beklenen faaliyetleri yapmıyorsa, bu kişi alkol bağımlısıdır.
Alkol bağımlılığı nasıl tedavi edilir?
Alkol bağımlılığından kurtulmanın ilk şartı, ayık bir vaziyette, istekli ve kararlı biçimde sağlık tesisine başvurmaktır. Bireyin değerlendirmesi yapılarak ayaktan veya yatarak tedavisi planlanır. Alkol bağımlılığı tedavisi uzun soluklu bir tedavidir. İleri derecede sağlık sorunları olan ve irade güçlüğü yaşayan ancak alkolden kurtulmak isteyen kişiler için hastanede yatırılarak tedavi daha uygun olabilir. Hatta yatarak tedavi sonrası kişinin tekrardan günlük hayatına dönüşünü ve uyumunu kolaylaştıran rehabilitasyon tedavileri, ayıklık süresinin uzaması ve nükslerin azaltılmasında oldukça etkilidir.
Alkol bağımlılığı tedavisi bireysel terapi ya da grup psikoterapisi, çeşitli ilaçlar ve eksik olan vitaminlerin takviyesi, alışkanlık değişiklikleri, hasta ile birlikte yeni bir yaşam tarzı geliştirilmeye çalışılması gibi çok parçalı multisistemik bir tedavidir. Detoksifikasyon, terapi, rehabilitasyon ve tam iyileşme aşamaları vardır. Detoksifikasyon ve rehabilitasyon aşamalarında ilaç tedavisi de gerekebilir. İlaç tedavisi 6 ay veya bir yıl sürebilir.
Alkol bağımlılığından kurtulmanın ilk aşaması hekiminize danışmaktır. Beraberinde size yardım edebilecek akrabalarınız veya sosyal çevrenize başvurmaktır. Alkol bağımlılığı hakkında size destek olabilecek resmi veya sivil toplum kuruluşlarından da faydalanabilirsiniz.