ALT karaciğerde üretilen ve aminotransferaz grubu enzimlerden birisidir. Sadece hücre içi bir enzimdir. Karaciğerde hepatosellüler nekrozu gösteren testlerdendir. Çoğunlukla karaciğerde, az bir kısmı da kalp kası ve iskelet kaslarında bulunur.
ALT, hücre içerisinde alanin proteinini ketoglutarik asit ile birleştirerek, ortaya L-Glutamik asit + Piruvik asit çıkmasını sağlar. Bu da enerji metabolizmasının önemli bir aşamasıdır. KAraciğer hücre hasarlarında hücrelerin parçalanması ile bu enzim diğer karaciğer enzimleri ile birlikte dışarı çıkar ve kanda değerleri yükselir.
Kan ALT normal değerleri erkeklerde 29 iü/L ve kadınlarda 22 iü/L olarak belirtmiş olsa da abdominal yağlanmaya bağlı değişiklikler de olabilmektedir. Farklı merkezlerde daha farklı üst limit değerleri kullanılabilmektedir.
ALT ortalama değerleri:
- Erkek: 10-55 iü/L
- Kadın : 7-30 iü/L
ALT genellikle karaciğere spesifik bir enzimdir. ALT’nin yarı ömrü (yaklaşık 50 saat) AST’ye göre iki üç kat daha uzun olduğu için kanda daha uzun süre yüksek seyredebilir.
ALT yüksekliğinin baskın olduğu nedenler:
- Kronik HCV
- Kronik HBV
- Akut viral hepatitler (A-E, EBV, CMV)
- Steatoz
- Hemakromatozis
- İlaç ve toksik maddeler
- İlaçlar
- Analjezikler
- Asetaminofen
- NSAİİ
- Antibiyotikler
- Tetrasiklin
- Sulfonamidler
- İzoniyazidler (INH)
- Rifampin
- Trimetoprim sulfametaksazol
- Nitrofurantoin
- Kolesterol düşürücü ilaçlar
- Statinler
- Niasin
- Kardiyovasküler ilaçlar
- Amiodaron
- Hidralazin
- Guinidine
- Alpha-metildopa
- Labetalol,
- ACE inhibitörleri
- Oral antidiyabetikler
- Glyburide
- Troglidazone
- Acarbose
- Glipizid
- Antidepresanlar
- Trazadone
- Bupropion
- Fluoxetin
- Paroxetin
- Sertralin
- Proton pompa inhibitorleri
- Omeprazole vb.
- Methotrexate
- A Vitamini
- Antikonvülzanlar
- Karbamazepine
- Valproik asid
- Fenitoin
- Fenobarbital
- Alkol
- Mantarlar
- Ağır metaller
- Analjezikler
- Kalp hastalıkları
- Endokrin hastalıklar
- Hipertiroidi
- Otoimmün nedenler
- Hematolojik hastalıklar
- Orak hücreli anemi
- Talassemiler
- Kronik Graft Versus Host Hastalığı (GVHH)
- Karaciğer maligniteleri
- Amiloidozis
- Musküler distrofi
- Alfa 1 antitripsin eksikliği
- Wilson hastalığı
- Çölyak hastalığı
- Fruktoz metabolizması doğumsal hastalıkları
- Galaktoz metabolizması doğumsal hastalıkları
- Glikojen depo hastalıkları
- Aminoasit metabolizma doğumsal bozuklukları
- Lipit metabolizmasının doğumsal bozuklukları
- Safra asit metabolizması sentez bozukluğu
- Lizozomal depo hastalıkları
- Kistik fibrozis
- Hepatik porfiryalar
- Yağlı karaciğer hastalığı
- Mitokondriyal yağ asidi oksidasyon defektleri
- Üre siklus defektleri
Sadece aminotransferazların (AST ve ALT) seviyesine bakarak karaciğer bozukluğunun değerlendirilmesi yanlış sonuçlara götürebilir. Bu nedenle hastanın kliniği, semptomları ve diğer tetkikerle birlikte durumu değerlendirilmektedir.
Alkole bağlı karaciğer hasarı karaciğer yağlanması, hepatit ve siroz gibi durumlarda ALT seviyesi, AST seviyesinin yaklaşık iki katıdır. Viral hepatitlerde ise ALT için 300 IU/L’nin üstü akut hasarı göstermektedir. Ancak sarılık daha sonra görülmeye başladığından ALT seviyeleri o zaman düşmüş olabilir. Veya sarılık hiç görülmeyebilir.
Safra yollarındaki tıkanmalarda AST ve ALT değerleri on katı değerlere kadar yükselebilir. İlaca bağlı enzim yüksekliklerinde ilacın kesilmesinden bir ay kadar sonra enzimler normale dönerler.
Aşırı egzersiz, gebelik ve obezite durumlarında da transaminazların yüksekliğine rastlanılabilir. Kanda hemolize sebep olan durumlar, kasa hastalıkları, çeşitli organ nekrozları ve iskemilerinde de bu enzimlerin yükselmesi beklenir.
Fotoğraf: Trnava University