Karoten fotosentez için gerekli, yağda çözünen bir pigmenttir. Havuç, ıspanak, marul, domates, tatlı patates, brokoli, kavun, portakal ve kabak gibi sarı ve turuncu birçok sebze ve meyvenin turuncu rengini karoten verir. Alfa, bet, gama, delta ve epsilon gibi türleri vardır.
Beta karoten %90’ı karaciğerde kalan kısmı böbrekler, akciğer, gözler ve yağ dokusunda depolanır. Gerektiğinde ince bağırsakta retinole (A vitamini) dönüşür. Retinol öncüsü olduğu için A vitaminin yaptığı görevleri yapar. Bir antioksidan olarak DNA’daki hasarı engeller, bağışıklık sistemine destek olur.
Sigara içen kişilerde fazla miktarda beta karoten alımı ciddi olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Beta karoten nerelerden alınır?
- Havuç,
- Ispanak,
- Marul,
- Mısır,
- Domates,
- Tatlı patates,
- Brokoli,
- Kavun,
- Kayısı,
- Papaya,
- Şeftali,
- Balkabağı.
Meyve veya sebzenin rengi ne kadar parlak ise beta karoten içeriği o kadar fazladır.
Beta karotenin görevleri nelerdir?
- Göz sağlığını destekler, hastalıkları önler,
- Hafızayı güçlendirir, bilişsel fonksiyonları artırır,
- Alzheimer bulgularını azaltır,
- Cildi korur, sağlıklı kalmasını sağlar,
- Meme, akciğer, prostat gibi bazı kanserlerin riskini azaltır,
- Bazı hastalıklarda (maküler dejenerasyon, güneş alerjisi, skleroderma, metabolik sendrom vs) tedavinin bir unsuru olarak kullanılır.
Beta karoten ihtiyacı ne kadardır?
- 0 – 1 yaş çocuk: 1000 IU
- 1-3 yaş çocuk: 1000 IU
- 4-8 yaş çocuk: 1335 IU
- 9-13 yaş çocuk: 2000 IU
- 14 yaş ve üzeri erkek çocuk: 3000 IU
- 14 yaş ve üzeri kız çocuğu: 2310 IU
- Hamilelik dönemi: 2565 IU
- Emzirme dönemi: 4300 IU
Beta karoten eksikliğinde ne olur?
Beta karoten eksikliği nedenleri genellikle şunlardır:
- Yetersiz beslenme,
- Protein enerji malnutrisyonu,
- Alkol bağımlılığı,
- Hipotiroidizm,
- Çinko yetersizliği,
- Diabetes mellitus.
Beta karoten eksikliği bazen belirti vermez. Olası belirti, bulgu ve hastalıklar şunlardır:
- Halsizlik, bitkinlik,
- Uykusuzluk,
- Tat ve koku almada zayıflama,
- İştahsızlık,
- Akne,
- Adet düzensizlikleri,
- Diş eti hastalıkları,
- Loş ışıkta görme bozukluğu,
- Enfeksiyonlara yatkınlık,
- Deride kuruma,
- Saçlarda kuruma, çabuk kırılma,
- Kanser riskinde artış.
Beta karoten fazlalığında ne olur?
Beta karoten A vitamini gibi toksik değildir. Fazla miktarda alınırsa deride sararma yapabilir. Sigara kullananlarda ve asbeste maruz kalanlarda, fazla miktarda alımda kanser riski artışına neden olabilir.