Domuz Gribi (Swine Flu)
İnsanlarda grip hastalığının en sık ekeni olan influenza A tipinin neden olduğu, domuzlar arasında yaygın olarak görülen, enfekte hayvanlar ile temas eden insanlara bulaşabilen, ölümcül olabilen, viral, bulaşıcı bir hastalıktır.
Influenza C, H1N1, H1N2, H3N1, H3N2, H2N3 etken olabilir. Ancak en sık görülen etken H1N1’dir.
Hastalığın insandan insana bulaşır.
Domuz çiftliklerinde çalışanlar, buralarda bulunanlar, hastalığın görüldüğü bölgede yaşayanlar risk altındadır. Hastalık özellikle çocuklar, yaşlılar, hamileler ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde sorunlara yol açabilir.
2010 yılında DSÖ tarafından duyurulan pandemide 700 milyon – 1.4 milyar insanın hastalıktan etkilenmiş olabileceği ifade edilmektedir. DSÖ verilerine göre yaklaşık 18.500 kişi hastalık nedeniyle hayatını kaybetmiştir. CDC hastalığa ilişkin kayıtların yeterli olmadığını ifade etmektedir ve projeksiyon çalışmalarında ölüm sayısının 150.000 – 575.000 arasında olabileceğini bildirmiştir.
Domuz gribi nasıl bulaşır?
Virüs domuzlar arasında yaygındır. Hasta veya taşıyıcı domuzlar tarafından insana bulaşır.
Hastalık domuz çiftliklerinde çalışanlar, veterinerler, bu çiftlikleri ziyaret edenler arasında yayılır.
Virüs uzun süre enfekte domuzlarla aynı havayı solumak, domuzların burunlarına, gözlerine, salyalarına ya da vücut sıvılarına, artıklarına dokunmak yoluyla alınır.
Virüsün bulaşması ile hastalık belirtilerinin ortaya çıkması arasında geçen süre ortalama 2 gündür (1-4 gün).
Hastalığın bulaştırıcılığı belirtiler başlamadan bir gün önce başlar ve ortalama bir hafta sürer. Hastalığın sıklıkla bulaş yolları şunlardır:
- Enfekte domuzlar veya leşleriyle aynı ortamı solumak,
- Enfekte domuzlara veya leşlerine dokunmak,
- Enfekte domuzların artıklarına dokunmak,
- Hasta kişilerle aynı ortamda bulunmak,
- Hasta kişilerin kişisel eşyalarını kullanmak,
- Hasta kişilerin dokunduğu nesnelere temas etmek.
Domuz gribi belirtileri nelerdir?
Domuz gribi belirtileri virüsün alımını takiben hızlıca ortaya çıkar. Belirtiler 3-7 gün sürer. Bu belirtiler genellikle şunlardır:
- Yüksek ateş,
- Titreme,
- Kas ve eklem ağrıları,
- Baş ağrısı,
- Boğaz ağrısı,
- Burun tıkanıklığı,
- Öksürük,
- Halsizlik,
- Karın ağrısı,
- Bulantı, kusma,
- İshal,
Hastalığın ilerleyen döneminde pnömoni, nörolojik problemler gibi komplikasyonlar gelişebişir. Buna bağlı olarak;
- Göğüs ağrısı,
- Nefes darlığı,
- Bilinç bulanıklığı,
- Nöbetler görülebilir.
Hastalık uygun tedavi ile (tercihen antiviral) düzelir. Bazen pnömoni gibi sorunlar ölümcül olabilir.
Domuz gribi tanısı nasıl konur?
Hastalığın tanısının anamnez ve klinik bulgularla tanısı zordur. Burun ve ağzın arka kısmından alınan sürüntü örneklerinde PCR ile virüs antijen varlığının araştırılması ile tanı konur.
Domuz gribi nasıl tedavi edilir?
- Bol istirahat,
- Sıvı desteği,
- Başkaları ile temasın kesilmesi (en az 5 gün),
- Destek tedavisi (ateş düşürücü, ağrı kesici vs),
- Antiviral tedavi (oseltamir, zanamivir),
- Astım vs varlığında kortikosteroidler,
- Sekonder enfeksiyon veya komplikasyonlara yönelik tedavi.
Antiviral tedavi hastalık komplikasyonlarını önler. Ayrıca risk grubunda da kullanılabilir.
Domuz gribinden nasıl korunurum?
2020 yılından itibaren mevsimsel grip aşıları domuz gribi için de koruyucudur. Hastalığın yoğun olduğu bölgelerde yaşayanlar, çocuklar, yaşlılar, hamileler, bağışıklık sistemi zayıflamış olanlara aşı tavsiye edilir.
Hastalıktan korunmanın etkili diğer bir yöntemi ise hasta kişilerle temasın engellenmesidir.
- Elleriniz sık sık, bol su ve sabunla yıkayınız,
- Öksürürken ağzınızı mendille kapatın ve kullandığınız mendili çöpe atın.
- Kirli ellerinizle gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunmayın,
- Virüs bulaşma ihtimali olan yüzeyleri çamaşır suyu ile temizleyin,
- Domuz çiftliklerinde hayvanlar ile direkt temastan uzak durun,
- Hasta kişileri en az beş gün izole edin, başkaları ile temas kurmasını engelleyin,
- Hasta kişilerle aynı havayı solumayın veya maske kullanın,
- Hasta kişilerle aynı eşyayı (elbise, çarşaf, çatal, bıçak, tabak vs) kullanmayın.