Diş kontrolleri nasıl olur?
Dişlerinizin ve diş etlerinizin sağlıklı kalması, problemlerin erken dönemde teşhis edilmesi, dişleri kaybetmeden diş rahatsızlıklarınızın tedavi edilebilmesi, kozmetik sorunların çözülmesi ve daha iyi bir sosyal yaşam için belli aralıklarla diş kontrollerinizin yapılması önemlidir.
Diş hekimine ne sıklıkla gitmeliyim?
Kişiden kişiye ve ağız içi duruma bağlı olarak değişmekle birlikte, çoğunlukla yılda iki kez diş hekimine herhangi bir probleminiz olmasa bile kontrol amaçlı muayene olmak ağız ve diş sağlığınız açısından faydalı olacaktır.
Klasik bir diş kontrolünde dişlerinizin ve diş etlerinizin muayenesi yapılır, gerekirse röntgen çekilir, varsa bir problem müdahale edilir. Ayrıca mevcut ağız ve diş sağlığı durumunuza göre size özel tavsiyelerde bulunulur. İhtiyaç duyulursa diş temizliğiniz yapılır.
Diş hekiminiz, ağız sağlığınızın ne kadar iyi olduğuna bağlı olarak bir sonraki kontrolünüzü ne zaman yaptırmanız gerektiğini önerir.
Kontroller arasındaki süre, dişlerinizin ve diş etlerinizin ne kadar sağlıklı olduğuna ve gelecekteki problem riskinize bağlı olarak 3 ay ile 2 yıl arasında değişebilir.
Neden diş kontrolüne ihtiyacım var?
Diş kontrolü, diş hekiminizin herhangi bir diş probleminiz olup olmadığını görmesini sağlar ve ağzınızı sağlıklı tutmanıza yardımcı olur. Sorunları tedavi edilmeden bırakmak, gelecekte tedavi edilmelerini daha zor hale getirebilir, bu nedenle sorunlarla erken ilgilenmek veya mümkünse tamamen önlemek en iyisidir. Henüz bulgu vermeyen bazı diş rahatsızlıkları erken dönemde teşhis ve tedavi edilebilir.
Diş hekimi ilk ziyaretimde hangi temel bilgileri edinmek isteyecektir?
Diş hekimi, önceden yapılan kontrol, tedavi ve müdahaleler hakkında bilgi edinmek isteyecektir. Amaç sorunların erkenden teşhis edilebilmesi ve ağız sağlığı durumunun anlaşılabilmesidir. Bu durum diş kontrollerinizin ne sıklıkla yapılması gerektiği hakkında bilgi sunacaktır.
Diş hekimi tarafından bilgi edinilmek istenen temel alanlar şunları içerir:
Tıbbi geçmiş/mevcut ilaçlar
Daha önce herhangi bir konuda aldığınız tanı, kullandığınız ilaçlar, uygulanan tedaviler hakkında diş hekiminiz bilgi sahibi olmak isteyecektir. Sadece ağız ve diş sağlığı değil tüm sağlık sorunlarınız sorgulayacaktır. Bu sorgulama diş hekiminizin diğer sağlık sorunlarınıza da çözüm getireceği düşüncesiyle değildir. Diğer hastalıklarınız ve kullandığınız ilaçların bir kısmı diş sağlığınızı ve uygulanacak tedaviyi de etkilemektedir. Örneğin hipertansiyon, diyabet gibi kronik hastalığınız varsa, diş tedavi öncesinde tansiyon ve kan glukoz düzeylerinizin belli seviyelerde olmasının sağlanması gerekecektir. Aksi takdirde kanama süresinde uzama gibi istenmeyen sonuçlar yaşanabilecektir. Farklı anestezi seçenekleri, diş tedavisi öncesi farklı ilaç tedavisi seçenekleri gerekebilecektir. Kullandığınız bazı ilaçlar ağız kuruluğuna neden olabilir ve bu da çürük riskinizi artırabilir. Diğer taraftan diş tedavisi esnasında reçete edilecek ilaç seçiminde de kullandığınız ilaçlar etkili olacaktır. İlaç etkileşimleri tedavi sürecini de etkileyecektir.
Mevcut diş sağlığı
Şimdiye kadar yaşadığınız ağız ve diş sağlığı sorunları, uygulanan tedaviler, tedavi başarıları gibi mevcut diş sağlığınıza ilişkin bilgiler de diş hekiminiz için gerekli olacaktır. Dişlerde hassasiyet, sık yaşanan diş çürükleri diş hekiminizin kontrol yaklaşımını etkileyecektir. Erken teşhis açısından farklı tetkikler isteyebilir. Aile de sık görülen ağız ve diş sağlığı problemleri bazı rahatsızlıkların erken teşhisi açısından faydalı olabilecektir. Diş hekiminiz mevcut diş sağlığına ilişkin bilgilere eksiksiz ulaşabilirse evde uygulayabileceğiniz koruyucu işlemlere yönelik size daha faydalı tavsiyeler de bulunabilecektir.
Diş korkuları
Diş hekimine başvurma, tedavi işlemleri vs ye ilişkin bir korkunuz varsa diş hekiminiz bunu da bilmek isteyecektir. Farklı tedavi seçenekleri, anestezi yöntemleri gibi yaklaşımlarla hem korkunuzun giderilmesine faydalı olacak hem de en uygun ve uyum sağlayabileceğiniz tedavi seçeneğini belirlemesine destek olacaktır. Diş hekimiz ağız ve diş sağlığına ilişkin işlemler esnasında sizin rahat etmenizi sağlayacak yeni yöntemlere ilişkin sizi bilgilendirecektir.
Diş kontrollerinde hangi işlemler yapılır?
Klasik bir diş kontrolü ziyareti genellikle aşağıdaki ağız sağlığı faaliyetlerini içerir:
Ekip hizmeti: Diş hekimi genellikle diş kontrollerinizi uzman bir sağlık ekibi ile birlikte yapacak, gerekirse farklı uzmanlık alanlarından destek alacaktır. Hijyenist, tıbbi sekreter, ağız ve diş sağlığı teknisyeni ekibin bir parçasıdır. Tüm ekibin koordinasyonu diş hekiminin üzerindedir.
Muayene: Herhangi bir tetkik ya da işlem öncesinde diş hekiminiz ağız muayenenizi yapacaktır. Muayene ile ağız içinde yara, çürük, diş etlerinde çekilme vs bilgiler elde edilecektir.
Kapsamlı bir diş muayenesi nasıl olur?
Kapsamlı bir diş muayenesinde diş hekimi sadece diş çürüğü ve diş eti sağlığını kontrol etmekle kalmaz, aynı zamanda tüm ağız, baş ve boyun bölgenizi de inceler. Kapsamlı muayenede aşağıdaki değerlendirmeler yapılır:
Baş ve boyun: Lenf düğümleri ve tükürük bezlerinde herhangi bir şişlik veya hassasiyet olup olmadığının yanı sıra baş ve boynunuzdaki herhangi bir sorun araştırılır. Ayrıca için temporomandibular ekleminiz (çene kemiği eklemi) incelenir.
Yumuşak doku: Dil, dudakların içi ve yanaklar ve ağzın tabanı ve çatısında herhangi bir leke, lezyon, kesik, şişlik veya büyüme olup olmadığı incelenir. Bunlar bir ağız sağlığı sorununa işaret edebilir. Boğazınızın arkası ve bademcik bölgeniz de kontrol edilecektir.
Diş eti dokusu: Diş etleriniz ve dişleri destekleyen yapılar, kırmızı veya kabarık diş eti dokusu ve hafifçe incelendiğinde kolayca kanayan doku gibi diş eti hastalığı belirtileri açısından incelenecektir. Diş eti hastalığınız varsa, diş eti uzmanına yönlendirebilir.
Oklüzyon: Alt ve üst dişlerinizin ne kadar iyi bir araya geldiği kontrol edilecektir. Diş hekiminiz, dişlerinizin nasıl birleştiğine bakabilir veya daha dikkatli bir ısırık muayenesi yapabilir.
Dişlerin klinik muayenesi: Her dişin yüzeyinde diş çürüğü belirtileri aranır. Ayrıca dolgular, diş telleri, köprüler, takma dişler, kuronlar veya diğer restorasyonlarla ilgili herhangi bir sorun olup olmadığı kontrol edilir.
Temizlik: Evde diş fırçalama ve diş ipi kullanımı plakların çıkarılmasına yardımcı olsa da yalnızca diş hekiminiz veya yardımcı personel tarafından sağlanan profesyonel bir temizlik dişlerinizi tamamen temizleyebilir ve dişlerde biriken sertleşmiş plağı (taş veya tartar) çıkarabilir.
Parlatma: Dişleriniz temizlendikten sonra diş yüzeyindeki plak ve lekelerin giderilmesi için cilalanır.
Röntgen: Kontrolünüz sırasında gerek duyulursa röntgen çekilebilir. Panaromik röntgen ile tüm dişleriniz genel olarak görülebilir. İhtiyaç duyulursa periapikal röntgen ile tek bir dişinizin daha detaylı görüntüsüne ihtiyaç duyulabilir. Diş hekiminiz her kontrolde röntgen istemeyebilir. Ne sıklıkla röntgen çektirileceği daha önceki diş sağlığı geçmişiniz ve muayene bulgularınıza göre karar verilecektir.
Tedavi önerileri: Diş muayeneniz ve tetkikler sonucunda herhangi bir ağız sağlığı sorunu tespit edilirse, diş hekiminiz bundan adımlara ilişkin önerilerde bulunacaktır. Önerilen adımlar doğrultusunda tedavinizi yapabilir, başka bir uzmana sevk edebilir, ilave tetkik isteyebilir, evde uygulanacak tavsiyelerde bulunup sonuca göre değerlendirme isteyebilir ya da ilaç tedavisi başlayabilir. Dolgu gibi bazı diş tedavileri hemen yapılabileceği gibi bazı tedaviler için randevu planlayabilir ve tedaviniz sonraki süreçte yapabilir.
Koruma: Diş hekiminiz muayene ve tetkik sonuçlarınıza göre evde uygulamanız gerekenleri size detaylı ve uygulamalı olarak tavsiye edecektir. Özellikle diş fırçalama yöntemleri, diş aralarının temizliği için diş ipi ya da ara yüz fırçası kullanımı, genel ağız bakımı konularında bilgi verecektir. Bu aşamada aklınıza takılan konularda diş hekiminizden bilgi alabilirsiniz.
Kontrolün sonunda mevcut bulgulara göre diş hekiminiz size bir sonraki ziyaret tarihi hakkında bilgi verecektir. Kontrol sıklığınız ağız ve diş sağlığı durumunuza göre değişebilir.
Fotoğraf: Tima Miroshnichenko