Evde kullanılabilen tıbbi cihazlar nelerdir?
Bazen sağlık tesisinin kapasite kullanımını kolaylaştırmak bazen de hastayı riskli ortamdan uzaklaştırmak ve maliyetleri düşürmek için taburcu ederek, sağlık sorunlarının bir kısmının çözümünü evde yapmaya karar veririz. Bu birçok açıdan değerlendirilerek karar verilen bir durumdur.
Birçok hasta evde tıbbi cihaz kullanma ihtiyacı hissetmez. Ancak bazı hastaların tedavileri evde devam eder. Bu tedaviler birçok tıbbi malzemenin kullanımını da beraberinde getirebilir. Hatta bu cihazların bir kısmı teknolojik veya karmaşık olabilir.
Hastane dışı klinik olmayan ortamlarda kullanılan tıbbi teknolojilerin yelpazesi, ilk yardım uygulamak için kullanılan basit malzemelerden gelişmiş tıbbi tedavi sunmak için kullanılan karmaşık cihazlara ve boyut olarak küçük kablosuz cihazlardan devasa makinelere kadar karmaşıklık açısından geniş bir yelpazededir.
Bazı tıbbi cihazlar evde uzun yıllardır kullanılmakta iken bir kısmı ise yeni yeni evde kullanılmaya başlanmıştır. Ortaya çıkan yeni teknolojiler evde sağlık hizmeti yönetimi için yeni fırsatlar sunuyor.
Bu cihazlardan bazıları profesyonel evde sağlık hizmeti verenler ve genel halk tarafından resmi sağlık hizmeti ortamlarının dışında kullanılmak üzere açıkça tasarlanmış olsa da, birçok cihaz bu şekilde tasarlanmamıştır. Sonuç olarak, bu teknolojileri, cihazları ve sistemleri kurum dışındaki ortamlarda ve bu ortamlardaki çok daha çeşitli kullanıcı popülasyonu tarafından kullanılmak üzere güvenli, kullanılabilir ve etkili hale getirmek için birçok insani faktörün birlikte ele alınması gerekir.
Evde tıbbi cihazları kimler kullanır?
Evde tıbbi cihaz kullananlar hastalar, hasta yakınları, doktorlar, hemşireler, hemşire yardımcıları, fiziksel ve mesleki terapistler, sosyal hizmet uzmanları ve evde bakım yardımcıları gibi profesyonel bakım verenlerdir. Bazı hastalar bu cihazları kendileri çalıştırır. Gerek hasta gerekse yakınları herhangi bir yaşta olabilir ve engellilik halleri olabilir veya kendilerine has bir rahatsızlıkları olabilir, kronik bir hastalıkları veya ölümcül bir hastalıkları olabilir. Bu nedenle evde tıbbi malzeme kullanılmasına karar vericilerin bu cihazın veya malzemenin evde kullanılıp kullanılamayacağını iyi değerlendirmesi gerekir.
Hatta bazı evler dışında, işyerleri, okullar, oteller, mağazalar, ibadethaneler, eğlence mekanları ve ulaşım araçları gibi klinik olmayan ortamlarda kullanılabilir. Cihaza ve prosedüre bağlı olarak, insanlar tıbbi cihazları yatak odası, ofis veya tuvalet gibi özel bir alanda veya uçak, tiyatro veya park gibi halka açık bir alanda dahi kullanabilirler. Kullanım ortamlarının çeşitliliği, cihaz ve kullanıcı güvenliği için önemli konuları gündeme getirir. Bu nedenle hastanın veya bu cihazları kullanması muhtemel kişilerin yeterli eğitim almaları şarttır.
Kişilerin tıbbi bir cihazı çalıştırabilme yetenekleri kişisel özelliklerine bağlıdır.
- Fiziksel boyut, güç ve dayanıklılık,
- Fiziksel el becerisi, esneklik ve koordinasyon kapasitesi
- Duyusal yetenekleri (örneğin görme, işitme, dokunma duyarlılığı)
- Hafıza da dahil olmak üzere bilişsel yetenekleri
- Eş zamanlı hastalıkları
- Okuryazarlık ve dil becerileri
- Genel sağlık durumu
- Zihinsel ve duygusal durumu
- Söz konusu tıbbi duruma göre eğitim ve öğretim düzeyi
- Benzer tipteki cihazlara ilişkin genel bilgisi
- Belirli cihazla ilgili bilgi ve deneyimi
- Yeni bir cihazı öğrenme ve ona uyum sağlama yeteneği
- Yeni bir cihazı kullanma isteği ve motivasyonu.
Evde kullanılan tıbbi cihaz veya malzemeler nelerdir?
- İlaç Uygulama Ekipmanları; tablet, sıvı veya aerosol formundaki ilaçları uygulamak için kullanılan cihazlar.
- Test Kitleri; kan veya idrarda çeşitli kimyasalların varlığını ölçmek için kullanılan kitler.
- İlk Yardım Ekipmanlar; yaralanmalara veya geçici durumlara bakım yapmak için kullanılan ekipmanlar.
- Yardımcı Teknolojiler; duyusal yetenekler veya hareket kabiliyeti gibi kişisel yetenekleri geliştirmek için kullanılan cihazlar.
- Dayanıklı Tıbbi Ekipmanlar; yatak, asansör ve tuvalet ekipmanı gibi günlük yaşamın temel aktivitelerinin gerçekleştirilmesini desteklemek için kullanılan tıbbi cihazlar.
- Ölçüm Cihazları/Monitörler; sağlık durumunu belirlemek veya hastalık durumlarını yönetmek için tek seferlik veya sürekli, aralıklı olarak kullanılan çok çeşitli cihazlar.
- Tedavi Ekipmanlar; çeşitli tıbbi tedavileri uygulamak için kullanılan ekipmanlar.
- Solunum Ekipmanları; solunum rahatsızlıklarını tedavi etmek için kullanılan ekipmanlar.
- Besleme Ekipmanları; besleme için kullanılan cihazlar.
- Boşaltma Ekipmanları; idrar veya dışkıyı vücuttan boşaltmak için kullanılan cihazlar.
- Bebek Bakımı; bebeklerin izlenmesi ve tedavisi için kullanılan makineler.
- Tele Sağlık Ekipmanı; ev ortamında veri toplamak ve verileri uzaktan izleme merkezine iletmek için kullanılan ekipmanlar.
Evde kullanılan tıbbi cihazlarla ilgili hangi sorunlar olabilir?
Evde kullanılan tıbbi cihaz uygun olmayan bir ortamda olabilir. Yeterince hava ve ışık kaynağı olmayabilir. Ortam nemli veya kirli olabilir. Bunun gibi:
- Cihazlar öngörülmeyen şekillerde kullanılıyor olabilir.
- Cihazlar, öngörülen ancak yeterince kontrol edilemeyen şekillerde kullanılıyor olabilir.
- Cihaz kullanımı, kullanıcının fiziksel, algısal veya bilişsel yeteneklerini aşan bir yetenek gerektirebilir.
- Cihazın kullanımı, kullanıcının cihaz işletimi hakkındaki beklentileri veya sezgileriyle uyuşmuyor olabilir.
- Kullanım ortamı uygun değilse cihazın çalışmasını etkileyebilir ve bu etki kullanıcı tarafından anlaşılmayabilir.
- Cihazın belirli bir ortamda kullanılması durumunda kullanıcının fiziksel, algısal veya bilişsel kapasiteleri aşılabilir.
- Cihazın bozuk olduğu anlaşılmayabilir.
- Cihazın bakımı yapılmamışsa kalibrasyon bozuklukları yanlış sonuçlara sebep olabilir.
- Cihaz hasta için uygun olmayabilir. Hasta taburculuk sonrası temin ettiği cihazı tıbbi tedarikçi firmaya yanlış ifade etmiş olabilir.
En sık tıbbi hayati sorunlara sebep olan ev cihazları şunlardır:
- insülin infüzyon pompası,
- implante edilebilir kardiyoverter defibrilatör,
- kardiyak resenkronizasyonlu otomatik implante edilebilir kardiyoverter defibrilatör,
- ventriküler (yardımcı) baypas cihazı,
- mekanik yürüteç,
- implante edilebilir kalp pili,
- piston şırıngası,
- intravasküler uygulama seti ve
- sürekli ventilatör
Bu cihazlar hayati sonuçları olan sorunlara sebep olabileceği için evde sağlık hizmeti uygulayıcılarının sağlıklı denetim ve kontrolleri ile birlikte hasta veya yakınların eğitimine azami özen göstermeleri gerekir.