Foliküler tiroid kanseri
Tiroid bezi boynun ön tarafında yer alan bir endokrin organdır. Kelebek şeklindedir. Üst trakeada, ikinci ve üçüncü trakea halkalarının, göğüs kemiğinin isthmusu ile birleştiği yerdedir ve beşinci trakeal halkaya kadar uzanır. Tiroid bezi iki simetrik lob halinde laringeal tiroid kıkırdağının altında, trakea halkalarını ve krikoid kıkırdağı sarmalar. Berry bağlarıyla trakeaya bağlanır. Tiroid bezinin lobları 5 x 2,5 x 2,5 cm boyutlarında ve yaklaşık 25 gram ağırlığındadır. Tiroid bezi iki kapsül ile tamamen çevrilidir. Bu kapsüllerden sarkan uzantılar lobları hem ayırır hem de sarmalar ve lobüllere ayırır.
Tiroid loblarının içerisinde folliküller bulunmaktadır. Folliküller tiroid dokusunun %90’ını oluştururlar ve tiroidin fonksiyonel birimleridir. Tiroid hormonu üretiminin ana noktasıdırlar. Bu folliküllerin malignitelerine foliküler tiroid kanseri denilmektedir. Foliküler tiroid kanserleri, papiller tiroid kanserleri gibi farklılaşmış tiroid kanserleri grubundandır.
Tiroid kanserlerinin %80’i papiller tiroid kanseri iken, ikinci en sık görülen kanser tipi foliküler tiroid kanserleridir. Tüm tiroid kanserlerinin %10-15’ini oluştururlar.
Foliküler tiroid kanseri yaşlı kadınlarda sık görülmektedir. Kadınlarda erkeklere oranla 3 kat daha fazla görülür. Foliküler tiroid kanserinin genetik sebeplerinin yanısıra radyasyona maruz kalma, iyot alımı, diyabet, obezite, Hashimoto tiroiditi, ekzojen östrojen kullanımı ve diyet seçimleri ile ilişkisi olduğu da değerlendirilmektedir.
Foliküler tiroid kanseri olgularında, tiroid bezinde nodül görülebilir. Çoğunlukla semptom göstermezler. Tiroid hormon profili değişkendir.
Foliküler tiroid kanserinin teşhisi:
Şüphelenilen hastalarda tiroid ultrasonografisi ve ince iğne aspirasyon biyopsisi kesin tanı için gereklidir. Foliküler tiroid kanserinde tiroid nodülü, mikrokalsifikasyonlar, hipoekoik alanlar, katı ve sınırları belirsiz bir tiroid dokusu ve nodüllerin içerisinde damarlanma artışı görülmektedir.
Tiroid dışı dokuların etkilenip etkilenmediğini araştırmak için bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme yapılabilir.
Foliküler tiroid kanserinin tedavisi:
Foliküler tiroid kanserinin ana tedavisi cerrahidir. Cerrahi tedaviye ek olarak radyoaktif iyot ablasyon tedavisi ve tirotiropin baskılayıcı ilaç tedavileri de önerilir. Radyoaktif iyot ablasyonu tedavisi ile nüks oranları yarı yarıya azalmaktadır.
Kemik veya yumuşak doku metastazı olan hastalarda cerrahi tedaviye ek olarak radyoterapi ve kemoterapi de uygulanır.
Foliküler tiroid kanseri hastalarında kemoterapi için sorafenib, lenvatinib, vandetanib ve cabozantinib gibi tirozin kinaz inhibitörleri kullanılır.
Foliküler tiroid kanseri tedavileri sonrası nüks izlenmesi çok önemlidir. Nüks kontrolü için tiroglobulin seviyeleri ölçülür. Çünkü tiroglobulin normalde tiroid folliküllerinde üretilen ve kana salınmayan bir proteindir. Follikül hasarı oluştuğunda bu tiroglobulin kan dolaşımına karışır ve kandaki seviyesi yükselir.
Foliküler tiroid kanseri yaygınlık düzeyine göre değişen prognoz gösterebilir. Yayılım olması prognozu kötüleştirmektedir. En sık metastazlar kemik, akciğerler ve lenfatik sistemdir.
Foliküler tiroid kanserinin diğer bir komplikasyonu ameliyata ilişkin komplikasyonlardır. Cerrahi sonrası kanama, enfeksiyon, ses kısıklığı veya yutma güçlüğü gibi komplikasyonlar gelişebilir.
Foliküler tiroid kanseri cerrahi tedavisi sonrası tiroid replasman tedavisi gerekecektir. Hastalar ömür boyu tiroid hormonu replasmanına ihtiyaç duyarlar.