Fetüs gelişimi
22. Hafta
Bu haftanın yarısından itibaren gebeliğin altıncı ayına girilmiş olmaktadır.
Bebek gelişimini sürdürmektedir. Ancak bu haliyle bile yeni doğan bir bebeğin görüntüsüne ulaşmıştır. Seslere tepki verir, güzel sesleri ayırabilir. Annenin yediği besinin tadını plasenta aracılığı ile alır, buna tepkiler verir.
Pankreas hormon üretmeye başlamıştır.
Erkeklerde testisler skrotuma inmeye başlar. Kızlarda rahim, yumurtalıklar yerine yerleşir.
Yüz hatları iyice şekillenmiştir. Gözler kapalı olsa da göz hareketleri vardır. Dişler oluşmaktadır. Kalp atımları da rahat bir şekilde duyulabilmektedir.
Bebek artık 26 cm boyunda, 450 gram ağırlığındadır. Anne 5-6 kilo almış olmasına rağmen, nispeten daha rahat bir hamilelik dönemindedir. Bol su tüketilmesi karnın büyümesine bağlı rahatsızlıklara da iyi gelebilir. Bu dönemde başlayacağınız kısa yürüyüşler doğumun rahat geçirilmesi açısından da faydalı olacaktır.
23. Hafta
Anne karnında bebek hareketleri iyice artmıştır. Uyanık olduğu dönemlerde hemen her şeye tepki olarak hareket edebilir. Bebek hareketlerini elinizi anne adayının karnına koyduğunuzda hissedebilirsiniz. Hatta yeterli düzeyde amniyon sıvısı varsa karın cildinden gözle dahi hareketler görülebilir. Çiftler için bebekleri artık dokunabilecekleri mesafededir. Onu ilk defa bu kadar yakından hissederler.
Bebeğin iç organları da gelişimlerini tamamlamaktadır. Anne kanalıyla oksijen ihtiyacını karşılayan bebeğin dış ortama çıktığında kolay nefes alabilmesini sağlamak için solunum sistemi de hazırlanmaya başlamıştır.
Solunum sisteminin hazır olmasını sağlayan en önemli madde sürfaktandır. Bu haftalarda akciğerler sürfaktan üretmeye başlar. Sürfaktan akciğerleri dış ortamda solunuma hazır hale getirmek için gereklidir. Doğuma kadar belli bir düzeye ulaşır. Erken doğumda bazen yeterli seviyeye ulaşmadığı için solunum sıkıntıları oluşabilir.
Pankreas insülin üretmeye başlamıştır. Orta kulak gelişimini tamamlamış, ses iletimine başlamıştır.
El ve ayak izleri oluşmaktadır. Ultrasonografi ile bebeğin el ve kol hareketlerini, yüz mimiklerini, emme refleksini görebilirsiniz. Bebeğin beslenmek amacıyla amniyon sıvısını yutmak için yaptığı emme hareketlerinden, çene kaslarının da artık iyice gelişmeye başladığı görülebilir. Bebek doğum sonrası anneyi emmeye hazırlanmaktadır.
Bebek artık 28 cm boyunda ve 500 gram ağırlığındadır.
24. Hafta
Gebeliğin ikinci üç ayı bitmek üzeredir. Gebe için doğum heyecanı başlamıştır. Cinsiyeti belli olan bebeğe alışveriş yapılır. Doğuma hazırlanılmaktadır.
Bu dönemde anne adayının kontrollerini düzenli yaptırması önemlidir. Düşük riski azalsa da erken doğum riski vardır. Doğum için planlamalar başlar. Bu dönem gebe kontrollerinde aksatılmaması gereken bazı durumlarda vardır. Bunlardan birincisi gebelik öncesi kan basıncı yüksekliği olan veya ailede gebelik zehirlenmesi hikayesi olan, şüphelenilen anne adaylarının, gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) açısından kontrollerini yaptırması gerekir.
Düzenli takip edilmeyen, kontrolleri aksatılan, tansiyon seviyeleri kontrol altında tutulmayan gebelik zehirlenmesi vakaları bazen anne veya bebek ölümü ile sonuçlanabilir. Erken doğum riski artar. Doğum olayı zorlu geçer. Özellikle ilerleyen haftalarda damar yapılarının iç organlara verdiği hasara bağlı olarak nöbetlere kadar giden belirti ve bulgulara rastlanabilir. Nöbet ile seyreden vakalar eklampsi olarak adlandırılır.
Doğum yaklaştıkça anne adayının bedeni de kendisini bebeğe hazırlamaktadır. Göğüslerde ilk süt (kolostrum) yapılmaya başlar.
Bu haftalarda gebeler şeker hastalığı açısından da dikkatli olmalıdır. Şeker yükleme testi yapılabilir. Şeker hastalığınız yoksa bile bu testi yaptırmanızda fayda vardır. Gebeliğe bağlı diyabet (gestasyonel diyabet) bebeği oldukça olumsuz etkiler. En azından bebe iri doğar, normal doğum şansı azalır.
Bu dönemde bebek oldukça hareketlidir. Dışardan gelen uyarılara önceleri tepki gösteren tepkisel cevaplar veren bebeğin bu haftalarda artık daha bilinçli cevaplar verdiği söylenebilir. Bebek öğrenmeye başlamıştır. Öğrendiklerinin bir kısmını da depolanmaktadır. Beyin işlevleri başlamıştır.
Bu dönemde bebeğin cildi oldukça buruşuktur. Cilt yüzeyi, bebeği amniyon sıvısının tahriş edici etkisinden korumak üzere üretilen verniks caseosa ile kaplı olduğu görülebilir. Özellikle erken doğan bebeklerde buruşuk cilt ve peynirimsi kaplama görülebilir.
Bebek artık 32 cm boyunda ve 600 gram ağırlığındadır. Gözlerini açabilir, hıçkırabilir, öksürebilir, emebilir.
Bebeğin hemen tüm iç organları gelişmiş durumdadır. Diğer organlara paralel olarak akciğerleri de gelişmektedir. Sürfaktan üretimi devam etmektedir. Ancak halen anneden aldığı oksijeni kullanır. Mecbur kaldığında doğarsa yaşam şansı az olmakla birlikte yoğun bakım şartlarında yaşayabilir.
25. Hafta
Gebeliğin ikinci üç ayı bitmektedir. Bu dönem anne adayı için gebeliğin en heyecanlı dönemlerindendir. Bebeğin hareketlerinin en net hissedildiği dönemdir.
Bebek kendini dış dünyaya hazırlamaktadır. Cilt kırışıklıkları dolmaya başlar, cilt düzleşmektedir. Cilt şeffaf görüntüsünü yavaş yavaş kaybeder.
Bebek artık 32 cm boyunda ve 700 gram ağırlığındadır.
Göz kapakları açılır. Beyine sinir iletimi bir düzene girmiştir.
Fotoğraf: Pavel Danilyuk