Giardiyazis nedir?
Giyardiyazis, Giardia intestinalis isimli parazitin neden olduğu, ishal, karın ağrısı, kilo kaybı ile seyreden, uygun tedavi ile bir hafta içinde tedavi edilebilen, kontamine su ve gıdalarla bulaşan, inekler, koyunlar veya kunduz gibi yabani hayvanlar aracılığı ile doğada yayılan bir paraziter hastalıktır.
Dünyada hemen her yerde görülebilir. Hijyen eksikliğinin olduğu bölgelerde daha sık görülür.
Giardiyazis için risk grupları kimlerdir?
- Hastalarla yakın temas halinde olanlar, aile çevresi, okul, iş, asker arkadaşları,
- Çocuk bakımevleri çalışanları,
- Hijyen koşullarının düşük olduğu bölgelerde yaşayan ya da bu bölgelere seyahat edenler,
- Kontamine su kullananlar,
- Kontamine yüzme suyunu kullananlar,
- Kontamine gıda tüketenler,
- İnek, koyun, kunduz ya da kemirgen gibi enfekte hayvanlarla ya da artıklarıyla temas halinde olanlar,
- Çiftçiler, hayvan bakıcıları,
- Kırsal bölgede yaşayanlar,
- Bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler,
- Çocuklar.
Giardiyazis nasıl bulaşır?
Hastalık giardia intestinalis kistlerinin fekal oral yolla alımıyla bulaşır. Temel bulaş kaynakları enfekte insanlar, kontamine su denetimsiz kuyu suları, kontamine havuzlar, kontamine sebze ve meyvelerdir. Şebeke sularının arıtılmaması, göl, nehir sularının ağza alınması veya yutulması, kontamine sularla sebze meyve yıkanması, korunmasız anal cinsel ilişki bulaş için risk oluşturur.
Çoğu insan hastalığı belirti vermeden geçirebilir. Bu nedenle hastalık bulgusu vermeyen ancak paraziti taşıyan kişiler de bulaştırıcıdır.
Parazit dış ortamda uzun süre canlı kalabilir.
Parazit bulaşından sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasına kadar geçen süre 9-15 gündür. Hastalar belirtiler başladıktan sonraki iki gün en bulaştırıcı olduğu dönemdedirler.
Giardiyazis belirtileri nelerdir?
Hastalık bazı hastalarda herhangi bir belirti vermez veya çok hafif belirtiler olur.
Sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:
- İshal,
- Karın ağrısı,
- Bulantı, kusma,
- Şişkinlik, gaz birikmesi,
- Ağızdan koku gelmesi,
- Kilo kaybı,
- Kaşıntı,
- İlerleyen süreçte malabsorbsiyon,
İshal kanlı, kokulu olabilir.
Giardiyazis tanısı nasıl konur?
Tanı gayta mikroskopik incelemesi ile konur. Gaytada antijen araştırılır. Ayrıca ELISA testi kullanılabilir.
Giardiyazis tedavisi nasıl yapılır?
Hastalık bazı hastalarda belirtisiz veya çok hafif bulgularla seyreder. Her hasta için antiparaziter ilaç kullanmak gerekmeyebilir.
Tedavide antiparaziter ilaçlar kullanılır. İlk seçenek metranidazoldür. Ayrıca ornidazol, tinidazol kullanılabilir.
Antiparaziter ilaçlar hamilelerde, 2 yaşından küçük çocuklarda kullanılmaz.
Destek tedavisi olarak sıvı takviyesi gerekebilir. Çocuklar için oral rehidratasyon tedavisi uygulanabilir.
Hastalık uygun tedavi ile yaklaşık bir hafta içinde iyileşir.
Bazı hastalarda laktoz intoleransı gelişebilir.
Giardiyazisden nasıl korunurum?
Hastalığın henüz piyasaya sürülmüş bir koruyucu aşısı yoktur.
- Ellerin sık sık, bol su ve sabunla yıkanması,
- Hasta kişilerin başkaları ile özellikle toplu yaşam alanları ile temasının engellenmesi,
- Sebze ve meyvelerin iyice yıkanmadan tüketilmemesi,
- Hasta kişilere ait elbise, yatak takımı, pijama gibi giysilerin sıcak su ile yıkanması,
- Hasta kişilerin temas ettiği tuvalet, banyo vs yüzeylerin eşyaların temizlenmesi,
- Hasta kişiler tarafından hazırlanan yiyeceklerin tüketilmemesi,
- Kontamine olma olasılığı olan suların tüketilmemesi,
- Kontamine olma olasılığı olan havuz, yüzme suyu, dere, göl suları ile temas edilmemesi.