Hastalık geçirenlerde aşılama nasıl yapılır?
Aşı ile önlenebilir hastalıkların geçirilmiş olması veya halen bir kronik hastalığı olanlarda aşılama bazen özellik arz etmektedir. Özellikle kronik hastalıkların bir kısmı bağışıklık sistemini zayıflatmaktadır. Bazen de kullanılan ilaçlar nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflar.
Kronik Hastalığı Olanlarda Aşılama
Birçok kronik hastalık (diyabet, kistik fibrozis, böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği vs) özellikle çocuklarda aşı ile önlenebilir hastalıklar açısından ciddi risk oluşturmaktadır.
Bu nedenle bazı özel durumlar (HIV, İmmun yetmezlik, vs) dışında, sağlıklı kişilere uygulanan aşılama şeması kronik hastalığı olan kişilere de önerilmektedir.
Nadir görülen hastalıklar için aşılamada yeterli tecrübe olmadığından ilgili uzman görüşü alınarak aşılama yapılmalıdır.
Hastalık Sonrası Aktif Aşılama:
Aşı ile önlenebilir hastalıkları geçirenlerde aşılama durumuna hastalığa göre karar verilir.
Buna göre bazı hastalıkların geçirilmesi sonrası aşılamada dikkat edilecek hususlar şunlardır:
- Hepatit A hastalığı temas ya da bulaş sonrası: Hepatit A enfekte bireylerle temas halindeki kişilere Ig uygulaması önerilir. Bulaş sonrası profilaksi için aşı uygulamasına yönelik yeterli delil yoktur. Ancak bulaş riskinde Ig ile aşı farklı bölgelerden olmak koşuluyla birlikte uygulanabilir. Aşı ile sağlanan antikor düzeyi hastalık ile elde edilenden daha yüksek olacaktır.
- Hepatit B hastalığı teması veya bulaş sonrası: Bulaş sonrası profilakside Ig uygulaması ile birlikte aşı uygulaması çok etkilidir. Özellikle Hepatit B pozitif annelerin bebeklerine Ig ve aşı uygulaması gereklidir. Hepatit B pozitif birisiyle aynı ortamı paylaşanlara da aşı mutlaka önerilir.
- Kabakulak ve Kızamıkçık hastalıkları temas veya bulaş sonrası: Duyarlı kişilere maruziyet sonrası aşı uygulaması zorunlu değildir. Genel uygulama kabakulak ve kızamıkçık bulaşına maruz kalan kişilere aşı uygulanmasıdır.
- Kızamık hastalığı temas ya da bulaş sonrası: Bulaştan sonra 6 gün içinde intramuskuler Ig uygulaması immun yetmezlikli kişiler için önerilir. Bazı durumlara 1 yaş ve üzeri, bağışıklık sistemi baskılanmış çocuklarda, adolesanlarda ve yetişkinlerde bulaş sonrası 72 saat içinde aşı önerilir.
- Kuduz temas riski: Yaranın temizlenmesi, debritmanı, aktif ve pasif bağışıklama yapılması önerilir.
- Suçiçeği hastalığı temas veya bulaş sonrası: Suçiçeği hastalığı olan biriyle temas eden bazı immun yetmezlikli kişilere ve ailesine döküntülerin ortaya çıkmasında sonra halinde 72 saat içinde aşı önerilir. Düzenli olarak Ig uygulanan çocukların hastalığa karşı korunduğu kabul edilir.
- Tetanoz temas riski: Yaranın en kısa sürede temizlenmesi, aşılanmamış veya eksik aşılı kişilere aşı (tetanoz toksoid), ek olarak Ig uygulaması önerilir.