Kuş Gribi (Avian Flu, Bird Flu) 

 İnsanlarda grip hastalığının en sık ekeni olan influenza A tipinin neden olduğu, kuşlar arasında yaygın olarak görülen, enfekte kuşlar ile temas eden insanlara bulaşabilen, ölümcül olabilen, viral, bulaşıcı bir hastalıktır.  

Hastalık insandan insana bulaşmaz. 

H5N1, H5N2, H5N6, H5N8, H7N3, H7N7, H7N9 en sık sorumlu tutulan influenza A virüs suşlardır.  En sık neden H5N1’dir.  

Virüs yabani kuşlar aracılığıyla kümes hayvanlarına bulaşır. Buradan insanlara bulaşır.  

Toplu kuş ölümleri hastalık için uyarıcı olabilir. 

Kümes hayvan bakıcıları, hastalığın görüldüğü bölgede yaşayanlar, bu bölgelere ya da hayvan pazarlarına seyahat edenler hastalık açısından risk altındadır.  

Hastalık tüm dünyada görülebilir. Şimdiye kadar milyonlarca kuşun ölümüne neden olmuştur.  

Kuş gribi nasıl bulaşır? 

Enfekte kuşların bulunduğu ortamda virüs havayoluyla ya da direkt temas yoluyla bulaşabilir. Virüs, enfekte kuşların burun deliklerinden, ağızlarından ve gözlerinden salgıladıkları salgılarında ve dışkılarında bulunur. 

 Sıklıkla karşılaşılan bulaş yollar şunlardır: 

• Enfekte kuşlar veya leşleriyle aynı ortamı solumak, 
• Enfekte kuşlara veya leşlerine dokunmak,  
• Enfekte kuşların artıklarına dokunmak,  
• Enfekte hayvanların kesilmesi, yolunması,  
• Enfekte kuşların iyi pişmemiş etlerini veya yumurtalarını yemek,  
• Enfekte kuşların bulunduğu hayvan pazarlarında bulunmak.  

Günümüzde kuş gribi salgınlarına neden olan faktörler sıklıkla şunlardır:  

• Entegre kapalı ticari kümes hayvanları (en sık),  
• Kümes hayvan nakilleri,   
• Canlı kümes hayvan pazarları,  
• Hobi amaçlı kümes hayvancılığı,  
• Kırsal bölgelerde ticari amaçlı olmayan kümes hayvancılığı,   
• Kuş ticareti, kuş sporları (horoz dövüşü vs).  

Virüsün bulaşmasıyla hastalık belirtilerinin ortaya çıkması arasında geçen süre ortalama 3-5 gündür.  

Kuş gribi belirtileri nelerdir? 

Kuş gribi belirtileri virüsün alımını takiben hızlıca ortaya çıkar. Bu belirtiler genellikle şunlardır:  

• Yüksek ateş,  
• Titreme,  
• Kas ve eklem ağrıları,  
• Baş ağrısı,  
• Boğaz ağrısı,  
• Öksürük,  
• Halsizlik,  
• Karın ağrısı,  
• Bulantı, kusma,  
• İshal,  
• Göğüs ağrısı,  
• Nefes darlığı, 
• Konjuntivit,  
• Kanama odakları (burun, diş eti kanamaları vs)  

Hastalık uygun tedavi ile (tercihen antiviral) düzelir. Bazen pnömoni, akut solunum sıkıntısı sendromu gibi sorunlar oluşabilir.  

Kuş gribi tanısı nasıl konur?  

Hastalık tanısı anamnez, muayene ve laboratuvar bulguları ile konur.  

Kümes hayvanları ile temas, kümes hayvanları bakımı, toplu kuş ölümleri, belirtilerin başlama zamanı ve seyri sorgulanır. Muayenede hastalık belirtileri, komplikasyonlar değerlendirilir.  

Laboratuvarda burun ve boğaz sürüntüsünde PCR ile virüs araştırılır. Salgın durumunda hızlı tanı testleri uygulanabilir ancak duyarlılığı düşüktür.  

Kuş gribi tedavisi nasıl yapılır?  

• Bol istirahat,  
• Başkaları ile temasın kesilmesi,  
• Destek tedavisi (ateş düşürücü, ağrı kesici vs),  
• Antiviral tedavi (oseltamir, zanamivir), 
• Astım vs varlığında kortikosteroidler, 
• Sekonder enfeksiyon veya komplikasyonlara yönelik tedavi.  

Antiviral tedavi hastalık komplikasyonlarını önler. Ayrıca risk grubunda da kullanılabilir. 

Kuş gribinden nasıl korunurum?  

• Elleriniz sık sık, bol su ve sabunla yıkayınız, 
• Çiğ veya az pişmiş et, yumurta yemeyiniz,  
• Mutfakta çiğ etlerde kullandığınız aletleri pişmiş etlere kullanmayınız,  
• Kümes hayvanları ile direkt temastan uzak durun,  
• Kümes hayvanları aynı havayı uzun süre solumayın veya maske kullanın,  
• Kuşların artıklarına, leşlerine dokunmayın,  
• Canlı hayvan pazarlarında uzun süre bulunmayın, maske, gözlük, eldiven takın,  
• Toplu olarak kuş ölümü gördüğünüzde ülkeniz sağlık teşkilatına bildirim yapın.  
• Mevsimsel grip aşısı kuş gribinden korumaz.