Laktat gıdalarla aldığımız karbonhidratların vücut için kullanılabilir moleküller haline getirilmesinde ve enerji üretilmesinde rol alan önemli enzimlerden birisidir. Glukozu kullanan tüm hücrelerde bulunur. Glukozun son molekülleri olan laktatın piruvata dönüşmesinde rol alır. Laktat molekülünden hidrojen eksilterek piruvat oluşturur. LDH glikoz parçalanması sürecinin son enzimidir. LDH eksikliğinde kandaki laktat seviyesi yükselir.
LDH, özellikle kalp kası, eritrositler, böbrek, iskelet kası, karaciğer ve akciğerde yaygın olarak bulunmaktadır. Buralarda farklı yapılarda bulunur. Bu farklı yapılara onun izoenzimleri denir.
LDH’ın bilinen beş izoenzimi vardır:
- LDH1, LDH2 ve LDH3, en çok kalp kası, eritrosit ve böbrekte bulunur.
- LDH4 ve LDH5, en çok çizgili kas ve karaciğerde bulunur.
- LDH-X (LDH-6) adı verilen farklı bir izoenzimi de vardır.
Vücutta enerji üretimi için son basamak olan laktatın piruvata dönüşümünde LDH kullanılır. Aşırı enerji ihtiyacı olan durumlarda laktat seviyesi artar ve LDH ile piruvata dönüştürülerek enerji üretim süreci devam eder. Enerji ihtiyacının vücuttaki LDH enzim kapasitesinin üzerinde olduğu durumlarda LDH bu dönüşüme yetmeyebilir ve biriken laktat seviyesi yükselebilir. Bu durumda kan LDH seviyesi de artsa bile laktat seviyesi daha fazla artabilir. Başka bir durumda kan LDH seviyesi bazı sebeplerle yeterli düzeyde olmazsa, gene laktat seviyesi yükselebilir ve biriken laktat başka sorunlara sebep olabilir. Piruvatın laktata geri dönüşümü için de gene LDH enzimi aktif rol oynar.
Kanda Laktat dehidrogenaz (LDH) ortalama normal değeri 50-150 U/L’dir. Ancak yaş gruplarına göre farklılıklar olabilmektedir. LDH daha çok hücre içi bir enzim olduğu için kanda bulunan formatları arasında genellikle karaciğer kökenli izoenzimleri daha sıklıkla görülebilmektedir. Bu da tanısal açıdan kesin karar verilmesine yeterli olmayabilir. Daha çok hemoliz durumlarını gösterebilir. Genellikle hipoksi veya toksik durumları desteklemek için faydalıdır. Örneğin karaciğerin toksik hepatitlerinde veya akut miyokard enfarktüsünün ileri aşamalarında LDH seviyesinde artış görülebilmektedir.
Serum LDH aktivitesi miyokard infarktüsü, akut hepatit, kas zedelenmeleri, pnömoni ve hemolitik anemi gibi durumlarda artar. Bu durumlarda serum LDH seviyesinde ortalamanın 10-20 katı artışlar görülebilir.
Toksik hepatitlerde karaciğerin diğer enzimleri de artar. Örneğin AST aminotransferaz enziminin de artması beklenir ve LDH seviyesi AST seviyesinin iki üç katı artabilir. Kanda serum LDH seviyesinin >5000 IU/L olması iskemik hepatit açısından önemli bir bulgudur. Yani AST yüksekliğine LDH yüksekliği de eşlik ediyorsa iskemik veya toksik hepatit durumu değerlendirmesi yapılması mümkündür.
LDH genellikle akut veya kronik durumlarda vücuttaki doku hasarının seviyesini değerlendirmek için kullanılır. Ancak tek başına pek kullanılmaz. Beraberinde diğer bazı önemli testler de yapılır ve birlikte yorumlanır. Ayrıca kanser hastalarında yüksek LDH seviyesi kanserin kötüye gittiği konusunda fikir verebilir. Özellikle lenfoma ve testis kanserlerinde %95 olguda kanda LDH düzeyi artar.
LDH yüksekliğinin olası nedenleri:
- Kardiyo Vasküler Sistem kaynaklı nedenler ( LDH 1 ve LDH 2 izoenzimleri yükselir)
- Akut miyokart enfarktüsü
- Kardiyak cerrahi sonrası
- Kongestif kalp yetmezliği, Hepatik kongesyon,
- Romatoid kardit,
- Miyokardit,
- Şok.
- Respiratuvar sebepler ( LDH 3 izoenzimi yükselir)
- Pnömoni
- Pulmoner emboli
- Sarkoidoz
- Pulmoner enfakt
- Hepatobilier sitem kaynaklı nedenler :
- Hepatit
- Aktif siroz
- Karaciğere metastaz yapan kanserler
- Hepatik kongesyon
- Tıkanma sarılığı
- Sepsis
- Maligniteler
- Yoğun egzersiz sonrası
- Yanıklar
- Travmalar
- Serebral hemoraji
- Şok
- Hipoksi
- Aşırı C vitamini alımı
- Böbrek hastalıkları
- Nefrotik Sendrom
- Nefrit
- Bazı paraziter hastalıklar
- Trişinozis
- Hematolojik sebepler ( LDH 1 –LDH 2 izoensimleri yükselir)
- Lösemiler
- Pernisiyöz anemi
- Hemolitik anemi
- Mehaloblastik anemi
- Hodgkin hastalığı
- Orak hücre krizi
- Folik asit eksikliği
- Tiroid bezi hastalıkları
- Hipotiroidizm
- Tiroidit
- Akut pankreatit
- Kollajen doku hastalıkları
- Menenjit
- Enfeksiyoz mononükleoz gibi bazı viral hastalıklar
- Kas hastalıkları
- Musküler distrofi
Fotoğraf: CDC