Beyaz kan hücreleri
Beyaz kan hücresi sayısı laboratuvar testlerinde WBC olarak ifade edilir. Kandaki lökosit sayısı da denir. Lökositler kendine has kan hücreleri grubudur ve kanda enfeksiyonlara karşı savaşan hücrelerdir. WBC değeri bu grup hücrelerin belirli bir hacimdeki toplam sayısıdır. Vücutta enfeksiyon varlığında veya bazı nadir hastalıklarda sayıları yükselir. Bazı durumlarda da sayıları düşebilir.
WBC (Beyaz kan hücresi) grubu hangi hücrelerden oluşur?
- Nötrofiller
- Lenfositler
- Monositler
- Eozinofiller
- Bazofiller
Kandaki normal lökosit (WBC) sayısı nedir?
Kandaki lökosit sayısının normal sırınların altında olmasına lökopeni, üzerinde olmasına ise lökositoz denir.
- Erişkinlerde kanda normalde 5000-10.000/mm3 arasında lökosit bulunması beklenir.
- Yenidoğanda 10.000 -25.000 / mm3
- Bebek ( 1 yaş ) 6000 – 18.000 / mm3
- Çocuklarda (4-7 yaş) 6000 -15.000 / mm3
Erişkinlerde beyaz kan hücre gruplarının normal değerleri aşağıdaki gibidir:
- Nötrofil ………….2500 – 7500 / mm3 (% 45-74)
- Lenfosit…………..2000 -5000 /mm3 (% 16-45)
- Monosit………….200-800 / mm3 (% 4-10)
- Eozinofil………….60-400 /mm3 (% 0-7)
- Bazofil…………….<100 / mm3 (% 0-2)
Kandaki lökosit sayısının artmasından kasıt lökosit alt gruplarındaki tüm hücre türlerinin artmasıdır. Lökositoz bu hücrelerin toplam sayısının artması olarak ifade edilir. Ayrı ayrı hücrelerin tek balına veya birlikte artışları da olabilmektedir. Bu durumlar ayrıca diğer yazılarımızda incelenmiştir. Lökositoz en sık nötrofil sayısının artmasına bağlıdır. Ancak lenfosit, eozinofil, monosit ve çok nadiren bazofil artışına da bağlı olabilir. Lökositoz tanımı yaşa ve topluma bağlı nötrofil, lenfosit, monosit ve eozinofil ortalamalarına göre yapılmalıdır. Kısaca bu durumları özetleyelim:
- Lökomoid reaksiyon: Lösemi dışı nedenlerle lökosit sayısının 50 000/uL üzerine çıkması olarak tan›mlan›r.
- Nötrofilik Lökositoz: Lökosit sayısının 11 000/uL üzerinde, nötrofil sayısının ortalamanın iki standart sapma üzerinde (yetişkin için 7 700/uL üzerinde) olmasıdır
- Lenfositik Lökositoz: Lenfosit sayısının 4 000/uL üzerinde olmasıdır
- Monositik Lökositoz: Toplam monosit sayısının 800/uL üzerinde olmasıdır
- Eozinofilik Lökositoz: Eozinofil sayısının 450/uL üzerinde olmasıdır
- Bazofilik Lökositoz: Bazofil sayısının 200/uL üzerinde olmasıdır
Kanda lökosit sayısının 10.000/mm3’ün üzerinde olmasına lökositoz denir. Lökositoz çoğunlukla herhangi bir iltihabi duruma cevap olarak gelişir. Bazen kan hacminin azalmasına bağlı olarak birim alana düşen hücre sayısı da artmış olabilir. Bu duruma reaktif lökositoz denir. Gerçek lökositoz ile karıştırılmaması gerekir. Oysa gerçek lökositoz nedenleri kendi başına sebeplerdir ve mutlaka tespit edilmeleri gerekir.
En sık lökositoz nedenleri:
- Fizyolojik nedenler
- Yenidoğan (maksimum 38.000/mm3)
- Ağır egzersiz
- Duygusal bozukluklar, korku, ajitasyon
- Ovulasyon, doğum,gebelik
- Akut enfeksiyonlar
- Metabolik nedenler
- Diabetik koma
- Asidoz
- Uzun süren açlık
- Tiroid bezinin fazla çalışması
- Yanıklar
- Akut gut krizi
- Konvulsiyon
- İlaçlar ve kimyasal zehirlenmeler
- Steroidler
- Epinefrin
- Lityum
- Seratonin
- Histamin
- Heparin
- Asetilkolin
- Kurşun zehirlenmesi
- Civa zehirlenmesi
- Akut kanamalar
- Kanserler
- Karsinomlar
- Sarkomlar
- Lenfomalar
- Bağ dokusu hastalıkları
- Romatizmal ateş
- Romatoid artrit
- İltihabi barsak hastalığı
- Hematolojik hastalıklar
- Lösemi
- Hemolitik anemi
- Transfüzyon reaksiyonları
- Enfeksiyöz mononükleoz
Kandaki lökositleri oluşturan her bir hücrenin sayılarındaki artışlarla ilgili sebepler ve durumlar hakkında, özel başlıklardaki yazılarımızda daha ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.
Fotoğraf: PHIL