Nasır nedir?
Nasır, derinin yoğun olarak basınç ve sürtünmeye maruz kalan bölgelerinde, sertleşme, kalınlaşma ve keratin artışı ile karakterize, bazen ağrılı olabilen cilt lezyonudur. Çoğunlukla ayaklarda ve ayak parmaklarında görülür. Bazen de ellerde, dizlerde olabilir.
Kişide görüntü sorunu dışında bir sıkıntı oluşturmaz. Ancak ayak altında ve ayak parmaklarında bazen kişiyi rahatsız edecek düzeyde ağrılı olabilir, yürümeyi ve hareket etmeyi zorlaştırabilir. Sistemik bir rahatsızlık oluşturmaz. Ağrı genellikle derinin kalınlaşıp alttaki damar ve sinirlere baskı yapması sonucu gelişir. Kalınlaşmanın yoğun olduğu, sürtünme ve baskının devam ettiği ve bazı durumlarda deri ülserleri de görülebilir.
Nasır nedenleri:
Nasırların temelinde derinin bir bölümünün düzenli olarak uzun süre sürtünme veya baskıya maruz kalması sonucu oluşur. Baskı veya sürtünmeye maruz kalan cildi korumak için epitel doku kalınlaşır. Ancak baskı veya sürtünme faktörüne maruz kalmaya devam edildiğinde kalınlaşan deri bölümü daha fazla etkilenir. Çünkü kalınlaşma ile baskı veya sürtünme de artar. Bu da derinin kalınlaşması ve sonrasında altta bulunan damar ve sinir ağlarına baskı ve ağrıya neden olabilir.
Ayaklarda ve ellerde nasır oluşumuna neden olan faktörler genellikle şunlardır:
- Dar ayakkabı giymek,
- Yüksek topuklu ayakkabı giymek,
- Çorapsız ayakkabı giymek,
- Ayakta şekil bozuklukları,
- Yürüme bozuklukları,
- Müzik aleti kullananlar (sürekli aynı müzik aleti ile çalışanlarda ellerde nasır oluşumu),
- İnşaat işçileri (sürekli alet kullanmaya bağlı ellerde nasır oluşumu),
- Mutfak çalışanları, kasaplar (sürekli bıçak kullanmaya bağlı),
- Sporcular (sürekli darbeye maruz kalmaya bağlı),
- Balerinler (sürekli ayak ucuna basmaya bağlı),
Baskı ve sürtünme dışında bazı durumlarda da deride keratin artışı ve kalınlaşma görülebilir. Özellikle derinin kimyasal toksinlere veya ağır metallere düzenli olarak maruz kalması veya Frengi gibi bazı hastalıklarda da görülebilir. Ayrıca uzun süre güneş ışınlarına maruz kalmak da deride keratin artışı nedeni olabilir.
Nasır belirtileri:
Nasırlar daha çok parmak üst kısımları, parmak araları, ayakta topuk kısımları, ayak arkasında görülme eğilimindedir. Ancak sürekli diz üzerinde çalışma veya ibadet etmeye bağlı olarak dizlerde, ayak üstlerinde, secde pozisyonuna bağlı olarak alın bölgesinde, bazı mesleklerde yoğun olarak avuç içi ve el parmaklarında da nasır görülebilir.
Nasır oluşan deri bölümünün rengi diğer kısımlara göre farklı olabilir. Bazen daha koyu renkte bazen de daha açık renktedir. Bu nasırın bulunduğu cilt bölgesinin genel rengine göre değişir.
Nasır görülen deri kalınlaşmış, yüzeyden biraz kabarmıştır. Deri serttir. Ani darbelerde diğer cilt bölgelerini çizip yaralayacak kadar sert olabilir. Cildin kaygan, pürüzsüz yüzeyi genellikle kaybolmuştur. Bazen deride çatlaklar oluşabilir.
Derinin iyice kalınlaştığı bölgelere, özellikle ayak parmaklarına, baskı veya sürtünme etkeni maruz bırakılmaya devam ederse, alttaki damar ve sinirlere oluşan basıya bağlı olarak ağrı görülebilir. Özellikle tırnak çevresinde veya altında oluşan nasırlarda ağrı daha belirgin hissedilebilir.
Ayak nasırlarında ölü deri dokusu ayak kokusu nedeni olabilir.
Nasır temel olarak kozmetik sorun oluşturur. Nasırlı bölgeleri gizlemek isteneceğinden sosyal hayat olumsuz etkilenebilir. Örneğin havuza veya denize girmek istenmeyebilir. Ayak görüntüsü nedeniyle çıplak ayakla yapılabilecek faaliyetlerden kaçınmak istenebilir. Aynı endişeler ellerde oluşan nasırlar için de geçerlidir. Ellerini toplum içinde göstermekten, tokalaşmaktan çekinme olabilir. Nasırlara bağlı olarak stres, endişe ve anksiyete oluşabilir.
Nasırın tanısı:
Nasır tanısı esas olarak anamnez ve fizik muayene ile konur. Ancak bazı durumlarda radyolojik tetkiklere ihtiyaç duyulabilir.
Hastanın meslek sorgulaması yapılır. Uzun süre kimyasal maruziyet, inşaat işçiliği, sporcu aktiviteleri, müzisyenlik gibi mesleki özellikler araştırılır.
Fizik muayenede nasırın genel özellikleri, yerleşimi, olası baskı pozisyonları araştırılır. Elle muayene de kemik yapılardan ayırt edilebilir. Ancak emin olunamayan vakalarda radyolojik tetkikler yani kemik grafileri istenebilir.
Nasırların bazı bölgelerde siğillerden ayırt edilmesi önemlidir. Siğillerde nasırlardan farklı olarak damar oluşumları vardır ve kanamaya eğilimlidir.
Nasırın tedavisi:
Nasırlar genellikle tedavi amaçlı yapılan müdahalelere uygun cevaplar verir. Bunu evde uygulanabilecek bazı basit yöntemlerle de çözmek mümkündür. Ancak özellikle diyabet hastalığı, kalp hastalığı veya hipertansiyon gibi durumlarda dikkatli müdahale etmek gerekir. Aksi takdir de kanama, enfeksiyon gibi istenmeyen olaylar gelişebilir.
Bazı nasırlar, baskı ya da sürtünme unsuru ortadan kaldırıldığında, nasır da küçük ise kendiliğinden iyileşir. Bu nedenle öncelikle nasırın neden kaynaklandığının tespit edilmesi gerekir. Nasır oluşumunu tetikleyen faktörün düzeltilmesi tedavinin ilk aşamasıdır. Hastaya uygun ayakkabı seçimi, yürüme bozukluklarının düzeltilmesi gibi hususlarda önerilerde bulunulur. Meslek kaynaklı nasırlarda, nasır oluşumunu engelleyecek önlemlere ilişkin bilgilendirmeler yapılır.
Hastanın nasır kaynaklı bir şikâyeti varsa onun için semptomatik tedavi planlanabilir. Ağrı varlığında ağrı kesiciler reçete edilebilir.
Tetikleyici faktörlerin giderilmesine rağmen düzelmeyen nasırlar için topuk pedleri ve tabanlık gibi ürünler denenebilir.
Tüm çalışmalara rağmen düzelmeyen vakalarda cerrahi tedavi denenebilir.
Diyabet hastalarında nasır tedavisi planlamasının iyi yapılması gerekir. Diyabet sinir uçlarını ve mikrodamarları tuttuğundan ayak bakımı önemlidir. İlaç tedavisi veya cerrahi tedavi esnasında ayak yaralanması olursa hızla ilerler ve ülserlere ve hatta gangrene kadar gidebilen tablo görülebilir.
Nasır tedavisi için öneriler şunlardır:
- Nasırlı bölgeyi ılık suda bekleterek yumuşatın. Yumuşayan nasırı ponza taşı veya nasır için özel üretilmiş aletlerle törpüleyin. Törpüleme esnasında ölü derinin alınması hedeflenir. Çok fazla ölü deri alınır veya çok sert hareketlerle işlem yapılırsa kanama ve enfeksiyon riski oluşabilir. Bu nedenle törpüleme işini dikkatli yapmak gerekir.
- Nasırlı bölgeye nemlendirici krem, losyon kullanılabilir. Asetil salisilik asit, amonyum laktat veya üre içeren ürünler kullanılabilir. Akşam yatarken sürüp üzerine çorap giymek faydalı olabilir.
- Nasır kılıfları kullanılabilir. Nasır bölgesine baskıyı ve sürtünmeyi hafifletir. Ağrı oluşumunu engeller. Nasırı yumuşak tutar.
- Nasır bantları veya yakıları kullanılabilir. Ancak bu ürünler içerikleri itibarı ile sağlam dokularda hasar oluşturabilir. Bunların sağlam dokulara sürülmeden kullanılması gerekir. Ayrıca diyabet hastaları için tehlikeli olabilir.
- Nasır varsa uzun yürüyüşlerden uzak durun, kısa molalar vererek ayaklarınızı dinlendirin. Uzun süre ayakta kalmamaya çalışın.
- Diyabet hastalığı, kalp hastalığı olanların mutlaka bir dermatolog tarafından takip ve tedavisinin yapılması gerekir.
- Nasırlarınızı kendiniz kesmeye çalışmayın. Kanatabilir, enfeksiyon oluşturabilirsiniz.
- Nasır yürümenizi engelleyecek ölçüde sıkıntı oluşturuyorsa, ayakta durmanız size acı veriyorsa, ağrı oluşturuyorsa, yürüme sorunları nedeniyle kalça ve omurga sorunları oluşturuyorsa, dermatolog gözetiminde bir cerrahi operasyon denenebilir.
- Nasırı tetikleyen unsurlar devam ettiği sürece nasırlar tekrarlama eğilimi gösterir.
- Özellikle mesleksel nedenlerle nasır oluşan hastalarda bazen psikolojik destek gerekebilir.
Nasırdan korunma:
- Dar ayakkabı giymeyin. Ayak ebadınıza uygun ayakkabı seçin.
- Yüksek topuklu ayakkabı giyecekseniz, ara sıra alçak topuklu ayakkabı giyerek ayaklarınız rahatlatın.
- Ayakkabılarınızda yumuşak tabaklık kullanın, gerekirse topuk pedi de eklenebilir.
- Nasır oluşma riski varsa kalın çoraplar giyerek baskı ve sürtünmeyi azaltabilirsiniz.
- Ayakkabınızı çorapsız giymeyin.
- Mesleğinizden kaynaklı nasır oluşma riskiniz varsa koruyucu ekipman (eldiven vs) kullanabilirsiniz.
- Ayakların sürekli kalın botlar vs içinde nemli kalması da nasır oluşumunu hızlandırabilir. Bu nedenle nemlendirmeyen ayakkabı ve uygun pamuklu çorap seçimi de nasırdan korunma da faydalı olacaktır.
- Ayak parmakları arasını kuru tutmak, gerekirse pamuk vs yerleştirmek de bası ve sürtünmeyi azaltabilir.