Su ortamında batma ya da dalma sonucunda, hava veya sıvının hava yollarını tıkaması ve nefes almayı engellemesidir. Hayati tehlike oluşturabilir, acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur.
Dünya genelinde her yıl yaklaşık 2 milyon kişinin boğulma olayı yaşadığı ve 150 bin kişinin suda boğulma nedeniyle hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir. Ölümlerin çoğunluğu beş yaş altı çocuk ve gençlerden oluşmaktadır.
Tatlı ya da tuzlu suda boğulma olaylarında kişi nefesini tutar, larenks kaslarında spazm oluşur, oksijen ihtiyacı artar, nefes almaya çalışırken sıvı yutar. Tatlı su boğulmalarında bu aşamada salınan sürfaktan önce akciğer hücrelerinde (alveol) büzüşmeye, sonra hücre zarının parçalanması ile birlikte akciğer ödemine neden olur.
Tuzlu sularda boğulmalarda ise proteinden zengin sıvı akciğer hücresi (alveol) içine girer ve akciğer ödemi oluşur.
Boğulmaya zamanında müdahale edilmezse önce solunum, sonra dolaşım durur. Dolaşımın durmasına bağlı olarak zamanla çoklu organ yetmezlikleri gelişir. Sıvı ile birlikte çamur, alg gibi yabancı maddelerde yutulabilir. Müdahale sonrası düzelen hastalarda zaman içinde aspirasyon pnömonisi gelişebilir.
Suda boğulmalarda suya atlama sırasında omurga hasarları da görülebilir. Bu nedenle hastaya müdahale ederken bu risk göz önünde bulundurulmalı, fazla hareket ettirilmemelidir.
Suda boğulmalarda ilk yardım
- Suda boğulmalarda larenks spazmına bağlı olarak yutulan sıvı miktarı fazla olmayabilir. Bu nedenle, boğulma olayından 20-30 dakika sonra bile olsa ilk fırsatta solunum dolaşım desteği sağlanmaya çalışılmalıdır.
- Suda boğulma olayına müdahale ederken, boğulan kişinin bilinçsizce hareket edebileceği, sizi de suya çekebileceği, size vurabileceği, sarılabileceği, beklenmeyen tepkiler verebileceği gibi riskler dikkate alınmalıdır. Müdahalede öncelik gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasıdır.
- Boğulan kişiye suda iken yüzerek yaklaşmak riskli olabilir. Can simidi, ip, tahta gibi cisimler uzatılıp/ atılıp buna tutunması istenebilir.
- Boğulan kişiye en doğru yaklaşım yönü arkadan yaklaşmaktır. Kişi arkadan tutulur, su üzerinde sırtüstü pozisyon aldırılır. Ağız ve burnu sudan çıkarılır.
- Suda iken yapılacak ilk iş kişiyi sudan çıkarmaktır. Baş yukarda, su üzerinde sırtüstü pozisyonda, omurga hasarı ihtimaline karşılık çok fazla çekme veya itme olmadan en hızlı şekilde suyun sığ kesimine alınır.
- Hastanın ilk olarak vital bulguları değerlendirilir. Gerekirse temele yaşam desteğine başlanır. Temel yaşam desteği imkân varsa ve ilk yardım uygulayan kişi bu konuda eğitimli ise, suda iken başlanabilir. Kalp masajı ve suni solunum ile solunum ve dolaşım sağlanmaya çalışılır.
- Heimlich manevrası önerilmez. İlk yardım esnasında kalp masajı ve suni solunumu geciktirir, aspirasyon riskini artırır.
- Acil tıbbi yardım talep edilir.
Boğulma riskini azaltmak için alınması gereken önlemler
Aşağıdaki sularda yüzmeyin
- Akarsular,
- Sulama kanalları,
- Barajlar,
- Göller,
- Göletler,
- Dalgalı denizde yüzmek tehlikelidir.
Baraj, göl ve göletlerde zemin bataklıktır, sizi dibe doğru çeker.
Akarsular, sulama kanallarının su akıntı hızı yüksektir.
Yüzerken dikkat edilmesi gereken hususlar
- Yüzerken panik yapmayın, kontrolü kaybedersiniz, boğulma riskiniz artar.
- Tekne, gemi, sürat motoru geçişi olan alanlarda yüzmeyin, oluşan dalga boğulmanıza zemin hazırlar.
- Tekne, sürat motoru vs kullanırken cankurtaran yeleği giyin, düşme riskiniz vardır.
- Yüzme bilmiyorsanız derin ve bulanık sularda yüzmeyin, göğüs hizanızın altındaki daha sığ suları tercih edin.
- Yüzme bilmiyorsanız tek başınıza sulara girmeyin.
- Yüzmek için bölgenizin ilgili ve yetkili kurumlarınca yüzme alanı olarak ilan edilen suları tercih edin.
- Kimseyi şaka niyetiyle de olsa habersizce suya itmeyin.
- Suda tehlikeli hareket ve şakalardan, cesaret gösterilerinden kaçının.
- Karnınız tokken veya dermansız kalabilecek şekilde açken suya girmeyin.
- Yüzerken uygun kıyafet kullanın, su tutan giysiler boğulmanıza neden olabilir.
- Soğuk suya aniden atlamak kas kramplarına neden olabilir.
- Yüzerken en ufak bir rahatsızlık hissederseniz sudan çıkın.
- Yüzerken akıntıya kapılırsanız panik yapmayın, akıntıya karşı yüzmeye çalışmayın, sahile doğru yüzünüzü dönüp kendinizi akıntıya bırakın, sizi sahile ulaştıracaktır.
- Zemini kumdan oluşan ve dalgaların yoğun olduğu bazı kıyılarda kum kayması dip derinliğinin değişken olmasına sebep olmaktadır. Bu tür yüzme alanlarında plajda bulunan uyarılara uyun.
- Zemini kayalık olan ve derinliği bilinmeyen yüzme alanlarında atlayarak veya dalarak denize girmek ciddi yaralanmalara sebep olabilmektedir. Bu tür kazaların önlenmesi için derinliği bilinmeyen ve zemini kayalık olan yüzme alanlarında atlayarak denize girmeyin, plajlara yerleştirilen uyarı levhalarında belirtilen uyarılara ve kurallara uyun.
- Alkollü iken yüzmek için suya girmeyin.
- Yüzmek için suya girdiğiniz alanda cankurtaran olup olmadığına dikkat edin.
- Çocukların tek başlarına yüzmelerine izin vermeyin.
- İlk yardım bilginiz yoksa suya girip müdahale etmeye çalışmayın, boğulan kişiye zarar verebilirsiniz.