Tifüs Hastalığı
Tifüs, Enfekte bit, pire ve akarlar aracılığı ile bulaşan, Rickettsia prowazekii bakterisinin neden olduğu, aşırı kalabalık ve kötü hijyen şartlarının olduğu yerlerde daha fazla görülen, bazen ciddi sonuçlar doğurabilen, bulaşıcı bir hastalıktır.
Tifus hastalığı için riskli durumlar şunlardır:
- Tifüs hastalığının yaygın olduğu bir bölgeye seyahat,
- Çok kalabalık yaşam alanları (cezaevleri, mülteci kampları vs),
- Hayvan barınakları ile yakın yaşam alanları,
- Hayvanların ve kötü hijyene sahip insanların yakın yerlerde yaşaması,
- Evcil hayvanlar veya kemirgenlerden pire alanlar,
- Vücut biti alanlar,
- Vahşi yaşam alanlarında yürüyüş yapan, kamp kuranlar.
Hastalık Afrika, Güney Amerika ve Asya’nın bazı bölgelerinde daha sık görülür.
Tifüs nasıl bulaşır?
Tifüs hastalığı, Rickettsia prowazekii isimli bakterinin bit, pire, akar ısırmasına bağlı olarak insana bulaşması ile olur. Bit, pire ve akarlar enfekte insanlardan aldıkları bakteriyi insanların derilerine özellikle saçlı derilerine bırakır. Kaşınma ile tahriş olan deriden bakteriler içeri girer. Bulaş ayrıca bakteri içeren tozun solunması ya da mukozadan girmesi ile de olabilir.
Bulaşta en önemli faktörler kötü hijyen koşulları, kalabalık yaşam, hayvanlarla birlikte yaşamdır.
Tifüs belirtileri nelerdir?
Tifüsün sık görülen belirtileri şunlardır:
- Yüksek ateş,
- Titreme,
- Hızlı nefes alma,
- Baş ağrısı,
- Bulantı, kusma,
- İshal,
- Öksürük
- Karın ağrısı
- Kas ve eklem ağrıları,
- Sırt ağrısı,
- Deri döküntüsü, (özellikle göğüs bölgesindedir, yüz, avuçlar ve ayak tabanında olmaz),
- Bilinç bulanıklığı.
Hastalık uygun şekilde tedavi edilmez ise %40 ölümcül seyredebilir.
Tifus tanısı nasıl konur?
Hastalığın tanısı anamnez, muayene ve laboratuvar testleri ile konur. Tanı koymak her zaman kolay olmayabilir.
Tifüs görülen bölgede yaşama veya bu bölgeye seyahat sorgulanır. Hastalık bulguları değerlendirilir.
Laboratuvarda kan veya doku örneği alınır, hücre kültürleri ile bakteri çoğaltılır. Besiyerlerine ekim yapılır. Bazı durumlarda döküntülerden biyopsi alınır, immünohistokimyasal inceleme yapılır.
Tifüs nasıl tedavi edilir?
Hastalığın tedavisi antibiyotik ile olur. Doksisklin, tetrasiklin, azitromisin kullanılabilir. Antibiyotik tedavisine erken başlanması faydalıdır ve ortalama 7-10 gün sürer. Bu nedenle laboratuvar sonuçlarını beklemeden şüphelenilen hastalara tedavi başlanması gerekebilir. Tedavi başladıktan 2 gün sonra hastalık iyileşmeye başlar.
Tifüsten nasıl korunurum?
- Tifüsten korunmanın en etkili yöntemi hijyen kurallarına uymaktır.
- Hayvanlar yakın yerlerde yaşayanların elbiselerini düzenli değiştirmeleri,
- Sık sık duş alınması,
- Bit, pire şüphesinde elbiselerin kaynatılması,
- Kamp, yürüyüş esnasında kapalı, uzun kollu kıyafetler, pantolon giyilmesi, çorapların pantolonun üzerine çekilmesi,
- Böcek spreyi kullanılması,
- Aşırı kalabalık ortamlardan uzak durulması,
- Yatak takımlarının düzenli olarak değiştirilip kaynatılması.