Yara pansuman nasıl yapılır?
Pansuman herhangi bir yaranın iyileşmesini hızlandırmak ve enfeksiyonlardan korunmasını sağlamak için uygulanan yara bakımıdır. Yara çeşitlerine göre pansuman teknikleri de değişebilmektedir. Örneğin yanık pansumanı veya kıl dönmesi pansumanı kendine has özellikler taşımaktadır. Bu yazıda basit yaraların pansumanını nasıl yapabileceğinizi anlatmaya çalıştık. Diğer yara çeşitlerine göre yara bakımı ve pansuman hakkında web sitemizin arama butonunu kullanabilirsiniz.
Pansuman bir yaranın temizliği ve korunmasını amaçlar. Bu nedenle herhangi bir pansuman uygulamadan önce mutlaka ellerinizi yıkayın ve kurulayın ve varsa tek kullanımlık cerrahi eldiven giyin. Bu cerrahi eldiven mümkünse steril eldiven olsun.
Pansuman malzemelerinizi önceden hazırlayın. Pansuman yaparken malzeme aramak için uzaklaşmak yaranın kanamasına veya etrafa dokunarak enfeksiyon kapmasına neden olabilir.
Pansuman malzemeleri olarak yanınızda makas, steril sargı bezi, batikon veya tıbbi alkol, penset, neşter, flaster, antibiyotikli pomatlar, yaraya süreceğiniz varsa diğer ilaçlar gibi malzemeleri bir araya getirin. Bunları temiz ve mümkünse steril bir yaygı üzerine veya kaba koyun.
Pansuman yapılacak kişinin oturmasını ve sakin olmasını sağlayın. Sürekli hareket eden ve panik olmuş bir hastanın pansumanı zorlayıcı olacaktır. Hastaya ne yapacağınızı ve neden yaptığınızı anlatın.
Pansuman yapmak için kendiniz de oturun veya rahat olacağınız bir pozisyon alın. Pansuman yapan birisine yardım ediyorsanız onun işini zorlaştırmayacak mesafede bekleyin.
Pansuman yapacağınız bölge önceden kapatılmışsa yapışkan flasterin üzerine tıbbi alkol dökerek yumuşamasını sağlayın ve birkaç saniye sonra flasteri bir ucundan tutarak yavaşça kaldırın. Bu hem hastanın acı çekmemesini sağlayacak hem de yaranın dokularının kopmamasını sağlayacaktır.
Yaranın üzeri açıldığında, öncelikle yara bölgesini inceleyin. Yaranın genişliğine bakın. Kullanacağınız malzemelerin yara genişliğine yeterli olmasına dikkat edin. Yaranın üzerinde kızarıklık veya iltihap olup olmadığını kontrol edin. Yara iyileşme dokusu ile iltihap birbirinden farklıdır. Bu nedenle şüphelendiğiniz bir durumda mutlaka hekiminize danışın.
Yaradan herhangi bir akıntı varsa gözlemleyin. Akıntı iltihap veya kanama şeklinde de olabilir. İltihap olan akıntının tamamen yara içerisinden çıkması için yarayı kenarlarından hafifçe sıkarak tamamının akmasını sağlayın. Akma bitene kadar devam edin.
Yaranın üzerinde kopmuş doku veya giysi parçaları varsa temizleyin. Bunlar enfeksiyona neden olabilecek parçalardır.
Yaranın kaba temizliğini yaptıktan sonra tıbbi alkolü steril sargı bezinin üzerine bolca dökerek yarayı silin ve temizleyin. Bu temizliği yaparken önce yaranın merkezinden başlayın ve daire şeklinde genişleterek dış kenarlara doğru temizleyin. En son yaranı etrafını en az 5 cm genişleterek temizleyin. Bu yaranın dış bölgesindeki mikroorganizmaların yara içerisine taşınmasını engelleyecektir.
Yarayı temizledikten sonra steril sargı bezi ile kurulayın. Yarayı ıslak bırakmayın.
Pansuman yapılacak bölgede kanama varsa, kanamanın üzerine bastırarak kanamayı durdurun. Bunun için bölgeyi kalpten yükseğe kaldırın. Kanama durana kadar kanayan bölgenin üzerine bastırmaya devam edin. Kanama durduysa bırakın. Kanama durmamışsa hekiminize danışın.
Dikiş atılmış yaralarda bazen kanama devam edebileceğinden panik olmayın. Hekiminize danışın. Bazı durumlarda tekrar dikiş atılması gerekebilir. Bazı yaralarda hekim yaranın bir bölgesini tama kapatmamış olabilir. Bu yaranın içerisindeki iltihabi dokunun kolayca dışarı çıkması için bir alan bırakılmasıdır. Bazı büyük yaralarda hekiminiz bir dren koyarak akıntının dışarıya daha kolay boşalmasını sağlayacaktır.
Yaranın temizliğini ve kanama kontrolünü yaptıktan sonra yaraya süreceğiniz antibiyotikli kremleri veya solüsyonları açın. Bazı yaralarda sadece antibiyotikli krem kullanmak yeterli olabilir. Ancak bazı yaralarda antibiyotikli solüsyonları yaranın içerisine dökmek gerekebilir. Hekiminizin önerdiği şekilde bu ilaçları kullanın. Birçok yarada antibiyotikli krem veya solüsyonlara ek olarak yara iyileşmesini hızlandıran kremler de kullanılmaktadır. Bu krem veya ilaçları yara üzerine sürerken merkezden başlayıp dışarıya doğru daire şeklinde uygulayın.
Yarayı kapatma aşamasına geldiniz. Bazı yaraları üç gün sonra artık açık tutmak gerekebilir. Bazı yaraları da uzun bir süre kapatmamak gerekebilir. Yaranın kapatılıp kapatılmayacağını veya ne kadar süre kapalı kalacağını hekiminize mutlaka danışın.
Yarayı kapatmak için yaranın genişliğine uygun ve biraz daha büyük steril sargı bezi veya steril pansuman pedi hazırlayın. Steril sargı bezinin çok ince veya çok kalın olmamasına dikkat edin. Ortalama 0,5 cm kalınlık yeterli olacaktır. Steril sargı bezini yaranın üzerine örtün. Steril sargı bezinin sabit durması için flasterle üzerini kapatmanız gerekecektir. Kullanacağınız flasterin hasta için alerji yapmayacak olmasına dikkat edin. Birçok hasta flaster alerjisi yaşayabilmektedir. Alerjik olmayan flaster kullanın. Steril sargı bezinin birkaç santimetre dışından vücuda yapışacak şekilde flasteri yapıştırın. Flasterin kolayca çıkmayacağından emin olun.
Yara eğer kol bacak veya parmaklarda ise steril sargı bezi ile etraflıca sarılarak kapatılır. Yara büyüklüğüne uygun steril sargı bezi veya pansuman pedi ile yaranın üzerini örttükten sonra parmağın etrafını birkaç kat steril sargı bezi ile dolayarak yarayı kapatın. Kol veya bacaklarda ise benzeri işlemi yapın. En son sargı bezinin çözülüp dağılmaması için flaster ile uçlarını yapıştırın. Yapıştırma yerine bağlama veya başka bir materyali de kullanabilirsiniz.
Yara pansumanı yaranın tipine ve büyüklüğüne göre ek işlemler gerektirebilir. Bunun için yazılarımızdaki diğer yara tipi pansumanlarını takip edin.
Pansumanını yaptığınız yaranın takibini iyi yapın. Yarada ağrı, batma, iğnelenme veya zonklama başlamışsa mutlaka hekiminize danışınız. Yara pansumanı yaparken daha önce görmediğiniz bir kızarıklık veya akıntı tespit ederseniz mutlaka hekiminize danışınız.
Yara bakımı zor bir süreç olacağından, soğukkanlı ve sakin olmanız gerekir. Bu kendi yaranız ise hissettiğiniz acı ve stresi bir yakınınızla paylaşın. Onlardan destek alın. Mümkünse kendi yara pansumanınızı kendiniz yapmamaya çalışın.