Protein ve enerji eksikliği ile seyreden yetersiz beslenme temel olarak bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı belirti ve bulgular ile seyreder. Enfeksiyonlara yatkınlık artar. Vitamin ve mineral eksikliklerine bağlı bulgular olur. Enerji alımı azaldıkça beyin fonksiyonları zayıflar. Hipotansiyon, hipoglisemi, hipovolemi bulguları akut atakları oluşturur.
Hekime ne zaman gidilmeli?
Yetersiz beslenmenin ana bulgusu istenmeyen kilo kaybıdır.
- 3 ila 6 ay içinde diyet uygulamadan yani istemeden vücut ağırlığınızın %5 ila %10’unu kaybederseniz,
- Beden kitle indeksi 18,5’in altında ise,
- Giysiler, kemerler ve mücevherleriniz zamanla gevşer gibi görünüyorsa derhal bir hekime başvurmanız gerekir.
Yetersiz beslenmeye bağlı olabileceğini düşündüğünüz bir bulgu ya da belirti varlığında bir hekime, tercihen aile hekimine başvurmakta fayda vardır.,
Yetersiz beslenme belirtileri nelerdir?
Yetersiz beslenmenin belirtileri şunlardır:
- Kilo kaybı,
- Iştah azalması,
- Yiyecek ve içeceklere ilgi eksikliği,
- Her zaman yorgun hissetmek,
- Daha zayıf hissetmek,
- Sık sık hastalanmak,
- Iyileşmesi uzun zaman alan yaralar,
- Zayıf konsantrasyon,
- Çoğu zaman soğuk hissetmek,
- Depresyon.
Yetersiz beslenmede vücut bulguları nelerdir?
Dehidratasyon, vitamin ve mineral eksikliğine bağlı bulgular:
- Yüz: Kwarshiorkorda aydede yüzü, marasmusda küçülmüş maymun yüzü
- Göz: Kuru göz, perorbital ödem, A vitamin eksikliğinde Bitot lekeleri
- Ağız: Anguler stomatit, parotis büyümesi, C vitamini ve B12 eksikliğinde kanayan diş etleri
- Dişler: Diş çıkmasında gecikme, dişlerde noktasal lekelenmeler
- Saç: Saç köklerinde incelme, kırılgan, seyrek saçlar, alopesi,
- Deri: Kuru cilt, foliküler hiperkeratoz; yara iyileşmesinde gecikme, kwarshiorkorda parlak ve ödemli, marasmusda gevşek ve kırışık cilt yapısı
- Tırnak: İnce, yumuşak, çatlamış tırnaklar
- Kaslar: Özellikle kalça ve uyluk bölgesinde kas kaybı
- İskelet sistemi: Kalsiyum, C ve D vitamini eksikliğine bağlı iskelet deformiteleri
- Karın bölgesi: Yağlı karaciğer, hepatomegali, asit
- Kalp-damar sistemi: Bradikardi, hipotansiyon, küçük damar vasküliti
- Nörolojik bulgular: B12 ve diğer B vitamini eksikliğine bağlı hafızada zayıflama, reflekslerde azalma
- Hematolojik bulgular: Peteşi, kanama bozuklukları
- Davranış değişiklikleri: Letarji, anksiete, apati.
Özellikle gebeliğin son trimestiri ile bebeklik döneminin ilk iki yılında ileri düzey yetersiz beslenme, demir eksikliği anemisi bilişsel fonksiyonlarda bozukluk ile seyredebilir. Folat eksikliğine bağlı nöral tüp defektleri görülebilir. Yine iyot eksikliğine bağlı bilişsel fonksiyon bozuklukları olabilir.
Çocuklarda yetersiz beslenme belirtileri nelerdir?
- Büyümede yavaşlama, beklenen oranda büyümemek veya kilo almama,
- Alışılmadık derecede sinirli, yavaş veya endişeli olmak gibi davranış değişiklikleri,
- Düşük enerji seviyeleri ve diğer çocuklardan daha kolay yorulma
Fotoğraf: Teona Swift