Toksokariazis hastalığı
Köpeklerden toxocara canis, kedilerden toxocara catis nematodlarının bulaşması ile oluşan, genellikle belirti vermeyen veya hafif belirtilerle seyreden, ancak bazen ciddi sorunlara yol açabilen paraziter hastalıktır.
Hastalık daha çok toxocara canis bulaşıyla oluşur.
Köpek, kedi ve nadiren tilki gaytası ile dışarı atılan nematod yumurtalarının alınması temel bulaş yoludur.
Kontamine kum havuzu, kontamine gıdalar özellikle çocuklar açısından risk teşkil eder.
Hastalık insandan insana bulaşmaz.
Genel olarak hijyen koşullarının iyi olmadığı, sokak köpeklerinin ve kedilerinin fazla olduğu, yaban hayat ile yakın temasta olan, sıcak ve ılıman iklime sahip bölgelerde hastalık daha fazla görülür. Sokak hayvanlarının yeterli düzeyde veteriner kontrolünün yapılmaması hastalığın artışına zemin hazırlar. Benzer şekilde evcil hayvanlar için yeterli parazit tedavisi uygulanmadığı durumlarda riski artırır.
Toksokariazis nasıl bulaşır?
Çiğ etle beslenen hayvanlarda parazit daha sık görülür. Parazit yumurtaları hayvanların gaytaları yoluyla toprağa ve kuma bulaşır. Bu toprakla veya kumla temas eden kişiler yumurtaları alırlar. Taze yumurtalar insanda hemen hastalık yapmaz. Bu yumurtaların toprak veya kumda belli nem ve sıcaklıkta olgunlaşması gerekir.
- Hayvanlarla yakın temas halinde ve düşük hijyen koşullarında yaşamak,
- Yeterli veteriner takibi yapılmamış evcil hayvan beslemek,
- Hijyen koşullarının iyi olmadığı pet-shoplarda çalışmak,
- Toprak yeme alışkanlığının olması,
- Hayvanların kolaylıkla ulaşabileceği kum havuzlarında çocukların oyun oynaması,
- Veteriner hekim, çiftçilik gibi meslekler hastalık için risk teşkil eder.
Toksokariazis belirtileri nelerdir?
Hastalık çoğu hastada herhangi bir belirti göstermez. Hastalık belirtileri tutulan organa göre değişir.
Hastalık özellikle çocuklarda karaciğer, akciğer gibi organları tutar. Parazitin beyne veya kalp kasına ulaştığı durum ölümcül olabilir.
Hastalığın organ tutulumu ile seyreden formunda genel olarak belirtiler şu şekildedir:
- Ateş,
- Kilo kaybı,
- Büyüme geriliği,
- Öksürük,
- Nefes darlığı,
- Kas ve eklem ağrıları,
- Karın ağrısı,
- Bulantı, kusma,
- Epilepsi benzeri nöbetler,
- Deri döküntüleri,
- Kaşıntı,
- Kanda eozinofil sayısında artış,
- Karaciğer ve dalak büyümesi.
Parazitin göze yerleştiği durumda
- Göz içi basınç artışı,
- Gözlerde ağrı, kızarıklık,
- Işık hassasiyeti,
- Görme sorunları,
- Gözlerde küçük noktalar, yer değiştiren çizgi görme,
- Göz enfeksiyonları (üveit, keratit, papillit, optik nörit vs),
- Tek taraflı körlük oluşabilir.
Toksokariazis tanısı nasıl konur?
Hastalarda şüphelenilen durumlarda köpek, kedi, tilki teması, toprak yeme alışkanlığı vs sorgulanır.
Muayenede hastalık bulguları değerlendirilir.
Parazit erişkinliğe ulaşana kadar gayta örneklerinde tespit edilemeyebilir. Kanda eozinofil, IgE, beyaz küre seviyelerindeki yükseklik, karaciğer fonksiyon testlerinin bozuk olması hastalıktan şüphelendirir. ELISA ile antikor seviyesi bakılabilir. Kesin tanı için biyopsi gerekebilir ancak pratik değildir.
Göz tutulumundan şüphe edile durumlarda göz dibi incelemesi, göz sıvısında antikor tespiti yapılabilir.
Toksokariazis tedavisi nasıl yapılır?
Hastalığın tedavisi parazitlere yöneliktir. Albendazol, tiabendazol, binzimidazol kullanılabilir.
Göz tutulumunda kortikosteroidler kullanılabilir. İlerleyen vakalarda cerrahi tedavi uygulanır.
Toksokariazisden nasıl korunurum?
- Ellerin sık sık, bol su ve sabunla yıkanması,
- Bahçede toprakla uğraşırken eldiven giyilmesi,
- Çocukların toprak yeme alışkanlığının engellenmesi,
- Başıboş köpek ve kedilerin veteriner kontrolü,
- Evcil kedi ve köpeklerin düzenli veteriner kontrolü, parazit tedavilerinin yapılması,
- Kedi ve köpek kakalarının açıkta kalmasının önlenmesi, hızlıca toplanması,
- Çocukların hayvan kakalarının olduğu yerlerde oyun oynamasının engellenmesi,
- Hayvanların çocuk kum havuzlarına kaka yapmasının engellenmesi.