Quadrobics (Kuadrobik), sıklıkla “quading” veya “quads” olarak anılan, dört uzuv üzerinde koşmayı, yürümeyi, çömelmeyi ve zıplamayı içeren therian veya furian tarzında bir fiziksel aktivitedir.
Quadrobicks (Kuadrobik) nedir? Read More »
Holter Cihazı nedir ve nasıl kullanılır? Holter cihazı bir tür taşınabilir ve sürekli kayıt yapan elektrokardiyogram (EKG) cihazıdır. 24 saat veya daha uzun süre boyunca kalbin elektriksel aktivitesini kaydeder. Bilinen EKG cihazı kalbi kontrol etmek için kullanılan en basit ve en hızlı testlerden biridir. Göğüs ve karın üzerindeki belirli noktalara küçük, plastik elektrotlar yerleştirilir. Bu
Holter Cihazı nedir ve nasıl kullanılır? Read More »
İnsanlarda grip hastalığının en sık ekeni olan influenza A tipinin neden olduğu, kuşlar arasında yaygın olarak görülen, enfekte kuşlar ile temas eden insanlara bulaşabilen, ölümcül olabilen, viral, bulaşıcı bir hastalıktır.
Kuş Gribi (Avian Flu, Bird Flu) Read More »
Polio aşı ile önlenebilir bir hastalıktır. Virüsü alanların %70’i asemptomatik olsa da hastalık kas güçsüzlüğü, paralizi gibi ciddi sekeller bırakır.
Polio, Çocuk Felci Hastalığı Read More »
Jet lag Kısa bir süre içinde uzun süre yolculuk yapmak, birçok saat diliminden geçmek sonucu, sirkadiyan ritmin ve uyku düzeninin bozulması, halsizlik, stres gibi etkilerin gelişmesidir. Biyolojik ritmin bozulmasına bağlıdır. Pilotlar, uçuş personeli, yaşlılar ve sık seyahat edenler arasında daha fazla görülür. Biyolojik saatin yeni saat dilimine adapte olması birkaç gün sürebilir. Belirtilerin şiddeti batıdan
Hasta insanlardan solunum yoluyla bulaşan, sıklıkla influenza A ve B virüslerinin etken olduğu, risk gruplarında bazen ölümcül sorunlar oluşturabilen viral, aşı ile önlenebilir, bulaşıcı bir hastalıktır.
Mevsimsel Grip (Seasonal Flu, Annual Flu) Read More »
Çocuklar için zatürre aşıları Sağlık Bakanlığı zorunlu ve ücretsiz aşı programında mevcut olup aile sağlığı merkezlerince takip edilerek uygulanmaktadır. Bu yazıda standart uygulama ile birlikte daha çok aşılama aksaklığı veya olumsuz sağlık şartlara sahip olan çocuklarda uygulama önerileri sunulmuştur.
Bebek ve çocuklarda zatürre aşısı nasıl uygulanır? Read More »
Sağlık profesyonelleri tarafından her çocuk aşı için taranmalıdır. Aşılama için her fırsat değerlendirilir. Toplum sağlığının korunması bunu gerektirir. Aşılaması eksik olan veya hiç aşı yapılmayan çocukların yaşına göre aşı takvimleri yeniden çıkarılır.
Aşılama durumunu bilmeyenlerde aşılama nasıl yapılır? Read More »
Aşı ile önlenebilir hastalıkların geçirilmiş olması veya halen bir kronik hastalığı olanlarda aşılama bazen özellik arz etmektedir. Özellikle kronik hastalıkların bir kısmı bağışıklık sistemini zayıflatmaktadır. Bazen de kullanılan ilaçlar nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflar.
Hastalık geçirenlerde aşılama nasıl yapılır? Read More »
Zona, genellikle 50 yaş üzerindeki kişilerde ortaya çıksa da her yaşta görülebilir. 70 yaşından sonra dört kişiden birinde, 80 yaş üzerindeki her iki kişiden birinde görülen zonanın en önemli nedeni ise yaşlanma ile bağışıklık sisteminin baskılanmasıdır.
Bazı meslek grupları aşı ile önlenebilir hastalıklar açısından çeşitli riskler içerir. Bu meslek gruplarında çalışanların hastalanmadan önce aşılanması ölüm ve sakatlanmaları önler.
Mesleğe bağlı riskler nedeniyle aşılama nasıl uygulanır? Read More »
Primer immun yetmezlik, sekonder immun yetmezlik, otoimmun hastalıklar, kronik böbrek yetmezliği, kronik karaciğer hastalığı, diyabetes mellitus, akut viral hastalıklar gibi birçok hastalık bağışıklık sisteminizi zayıflatabilir.
Bağışıklık sistemini zayıflatan faktörler nelerdir? Read More »
Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için, uyku düzenine dikkat edin. Hareketsiz yaşam tarzından uzak durun, düzenli egzersiz yapın. Bol sıvı tüketin. Aşırı stresten uzak durun ya da stres yönetimi için gerekirse uzman yardımı alın. Alkol, sigara gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durun.
Bağışıklık sistemini güçlendiren faktörler nelerdir? Read More »
İmmun yetmezlikli kişilerde aşıların güvenliği ve etkinliği immun baskının düzeyine ve hastalığa göre değişmektedir.
İmmün yetmezlikte aşılama nasıl yapılır? Read More »
Sağlık bakanlığı tarafından uygulanan aşı takvimi aşağıda sunulmuştur. Ülkemizde çocuklara ücretsiz olarak uygulanan aşı sayısı 13 adettir. 13 yaşına kadar tamamlanması gereken bu aşıları aile hekiminizle irtibata geçerek mutlaka takip ediniz. Çocuğunuzun aşılanması, onun aşı ile önlenebilen hastalıklardan korunmasını sağlar. Çocuğunuzun aşı hakkını koruyunuz. Detaylı bilgiye https://asi.saglik.gov.tr/ adresinden ulaşabilirsiniz.
Bağışıklık sistemi nasıl çalışır? Vücudumuza girip zarar verme potansiyeline sahip milyonlarca bakteri, virüs ve diğer mikroorganizmalarla çevriliyiz. Bağışıklık sistemi, vücudun hastalığa neden olan mikroplara karşı güçlü bir savunmasıdır. Bağışıklık sistemi, koruyucu bariyer görevi yapan cildiniz, burun salgıları, göz yaşı ve güçlü mide asiti gibi savunmalarla başlar. Bununla birlikte vücudumuz, bize belirli patojenlere karşı direnç kazandıran,
Bağışıklık sistemi nasıl çalışır? Read More »
Aşılar uzun yıllar süren zorlu bir süreçte geliştirilir ve üretilirler. Preklinik ve klinik fazlarda çok sayıda çalışma ile aşılar etkinlik ve güvenlik testlerine tabi tutulurlar.
Aşı geliştirme aşamaları Read More »
Mevcut aşı üretim teknikleri, üretim kapasitesinin kısıtlı olması, katkı maddelerinin fazla olması, katkı maddeleri kaynaklı olası alerjik etkiler, üretim aşamalarının bazen çalışanlar açısından risk oluşturması gibi bazı kısıtlılıklar içermektedir. Bu nedenle özellikle son yıllarda teknolojinin ilerlemesi ile daha fazla miktarda, saf ve güvenli ürünün daha kısa sürede üretildiği biyoteknolojik yöntemler ile geliştirilen aşı üretim teknikleri üzerinde çalışılmaktadır.
Aşı geliştirmede yeni yöntemler Read More »
DSÖ ülkelerin aşı tedarik fiyatlarını şeffaf bir şekilde paylaşması için gayret gösterse de bazı ülkeler sözleşme gizliliği, aşı tedariğinin kamu tarafından yapılmaması gibi gerekçelerle tedarik fiyatlarını açıklamamaktadır.
Aşı fiyatını etkileyen faktörler nelerdir? Read More »
Üçlü karma canlı aşıdır. 1960’lı yıllar ile 1990’lar arası ayrı ayrı uygulanırken, 1990’lardan itibaren üçlü bazen de suçiçeği eklenerek dörtlü karma şeklinde uygulanmaya başlanmıştır.
Üçlü karma aşı (KKK/MMR aşısı) Read More »
Aşı üretimi belli kalite standartlarını (GMP) yakalamış, teknolojik olarak gerekli altyapıya sahip üretim tesislerinde yapılır. Pahalı ve meşakkatli olan aşı üretimi çoğunlukla özel sektör eliyle olmak üzere kamu ve akademik çevrenin de desteği ile yapılır.
Aşı üretimi nasıldır? Read More »
Çocukluk döneminde ölümcül olabilen menenjit, pnömoni gibi hastalıkların ana etkenlerinden birisi olan hemofilus influenza tip b ye karşı etkilidir. Hib vakaları her yaşta görülebilmekle birlikte vakaların %90’ı 5 yaş altı çocuklarda gözlenmektedir.
Hemofilus influenza tip B aşısı (HiB) Read More »
Suçiçeğinin şiddeti ve komplikasyonları, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler, bebekler, erişkinler açısından risk oluşturmaktadır. Vakaların %90’ı çocukluk çağında olmakla birlikte, aşılanmamış bireyler erişkin çağda bile risk altındadır.
Kendisinde veya ailesinde nöbet hikâyesi olan çocuklar DTB ve MMR aşılarından sonra nöbet atağı geçirme riski taşırlar.
Nöbet hikayesi olanlarda aşılama nasıl yapılır? Read More »
Soğuk zincir, bir aşının etkinliğini üretiminden kişiye uygulanana kadar koruyan ve ihtiyacı olanlara yeterli miktarda etkin aşının ulaşmasını sağlayan insan ve malzemeden oluşan sistemdir.
Soğuk zincir nedir? Read More »
Bağışıklama programlarının başarısı, aşıyı temin etmek ve yeterli sağlık personeli görevlendirmek kadar temin edilen aşının depolanması ve nakliyesi için yeterli kapasiteyi oluşturmaya da bağlıdır.
Soğuk zincir kapasite gereksinimlerinin hesaplanması Read More »
Rotavirus beş yaş altı çocuklarda sık görülen bir gastroenterit nedenidir. Bir çalışmada her yıl yaklaşık 111 milyon gastroenterit vakası ve 440.000 ölüm nedeni olduğu tespit edilmiştir. Ölümlerinin yaklaşık %80’i az gelişmiş ülkelerde görülmektedir.
Aşı son yüzyılın en büyük halk sağlığı başarısıdır. Pek çok kazanımı vardır. Bunlar:
Aşıların Faydaları Read More »
Aşı firesi kaybolan, hasar gören, atılan ya da imha edilen aşıların toplamıdır. Bağışıklama çalışmalarının önemli bir maliyet unsuru olan aşılarda firenin en aza indirilmesi önemlidir.
Aşılananlar ile aşılanmayanlar arasındaki hastalık insidansındaki azalma aşıların etkisini gösterir. Aşıların etkisi iki ölçüt ile değerlendirilir
Aşıların Etkinliği Read More »
Kabakulak, parotis bezinde şişlik, ağrı ve yutkunma güçlüğü ile seyreden, damlacık yoluyla bulaşan, yetişkinlerde kısırlık, sağırlık, ensefalit, menenjit gibi ciddi hastalıklara yol açabilen viral bir hastalıktır.
Kızamıkçık, hafif ateş, kızıl lekeler, lenf bezlerinde şişme, burun akıntısı, boğaz ağrısı ile seyreden, damlacık yoluyla bulaşan, gebelerde ciddi sorunlara yol açabilen viral bir hastalıktır.
Kızamık Aşısı Kızamık, 1-4 yaş grubunda sık görülen, damlacık yoluyla hızla bulaşan, kulak arkasında başlayıp yüze doğru yayılan ve kırmızı lekeli döküntüler ile seyreden viral bir hastalıktır. Kızamık aşısı nasıl uygulanır? Aşı MMR olarak üçlü uygulama ya da özellikle salgın dönemlerinde olmak üzere çoklu flakonlarda kızamık aşısı şeklinde, subkutan veya kas içinden, tercihen üst kol
Boğmaca Aşısı Boğmaca bordetella pertussisin enfekte kişilerden damlacık yoluyla bulaşması sonucu öksürük nöbetleri, kas ağrısı, halsizlik, döküntü, boğaz ağrısı ile seyreden bir hastalıktır. Boğmaca aşılarının çocukluk çağı aşılama programlarına alınmasıyla birlikte hastalık görülme sıklığı ve mortalite oranları önemli ölçüde azalmıştır. İki tip boğmaca aşısı mevcuttur. Birisi ölü B. pertussis hücrelerine dayalı sellüler (whole-cell- wP), diğeri
Tetanoz Aşısı Tetanoz, toz, toprak, hayvan ve insan dışkısında dış ortama dayanıklı sporlar halinde bulunan clostridium tetani nörotoksinleriyle oluşan, tonik kasılmalarla seyreden akut toksemik bir enfeksiyon hastalığıdır. Çivi, diken batmaları, trafik kazaları, toprakla temas edip kirlenmiş aletler hastalık riski taşımaktadır. Tetanoza karşı antikorlar zamanla azalır ve bu nedenle, yeterli seviyede antikor sağlamak için 10 yılda
Hepatit A Aşısı Hepatit A virüsü (HAV) enfeksiyonu küçük çocuklarda nispeten iyi huylu, asemptomatik veya ateş, halsizlik, ishal gibi hafif belirtiler gösterirken erişkinlerde %70.0 ’den fazlası semptomatiktir. Toplu yaşam alanları hijyen kurallarına uyuma bağlı olarak salgın açısından risk teşkil etmektedir. Hepatit A aşısı nasıl kullanılır? Piyasada büyük çoğunluğu inaktive, az bir kısmı canlı zayıflatılmış olmak
Verem Aşısı (BCG)( Bacillus Calmette-Guérin Vaccine) Aşıyı bulan Léon Charles Albert Calmette ve Jean-Marie Camille Guérin’in isimleriyle anılır. Dünya’da en yaygın olarak kullanılan BCG aşısı, ABD dâhil gelişmiş ülkelerin bazılarında rutin aşı takviminde yer almamaktadır. Özellikle tüberküloz ve lepranın yaygın görüldüğü ülkelerde rutin aşılama şemasında yer alırken, diğer ülkelerde risk altındaki çocuklara önerilir. Halen Türkiye,
Difteri Aşısı Etken gelişmiş ülkelerde çocukluk çağı dışında yetişkinler de de tonsiller, farenks ve larenks üzerinde gri bir membran şeklinde hastalık oluşturan corynebacterium diphtheriae’dir. Kişiden kişiye solunum yoluyla ya da deri lezyonlarına doğrudan teması ile bulaşma gerçekleşir. Aşılama ile hastalık hızında ciddi düşüşler yaşansa da halen görülmeye devam etmektedir. Aşının etkinliği %78.0’dir. Difteri aşısı çeşitleri
Polio aşıları oral polio aşısı ve inaktif polio aşısı olmak üzere iki çeşittir. Oral polio aşıları (OPV) yaygın kullanılan aşılardır. Oral polio aşılarının yan etkilerini azaltmak için geliştirilen inaktif polio aşıları ise yüksek maliyetleri nedeniyle daha az kullanılmaktadır.
Aşıların üretiminden itibaren uygulama aşamasına kadar, bozulmadan korunabilmesi için ısı, ışık ve nem gibi dış etkenlerden korunması için alınan tedbirlerin tamamına soğuk zincir denir.
Aşılar için soğuk zincir uygulaması nedir? Read More »
Aşılar, bağışıklık gelişmesini sağlayan ve antijen olarak isimlendirilen maddelerin yanı sıra düşük miktarda, aşının yapımında, güvenli ve etkili olmasında rol alan adjuvan, stabilizatör ve koruyucu maddeleri de içermektedir. Aşıların içeriğindeki en büyük katkı maddesi sudur
Aşıların içeriğinde neler bulunur? Read More »
Seyahat öncesi uygulanması gereken aşıların seçimi kişinin özelliklerine ve gidilmesi planlanan ülkenin şartlarına göre değişmektedir. Kişilerin aşı geçmişi, yaşı, kronik hastalık öyküsü, alerji hikâyesi, bağışıklık sistemini etkileyen hastalık ya da ilaç kullanımı, gebelik durumu önemlidir. Gidilen ülke de iklim özellikleri, sık görülen hastalıklar, koruyucu sağlık hizmetlerinin yaygınlığı gibi durumlarda aşı seçiminde etkilidir.
Seyahat aşılarınıza dikkat edin Read More »
Bağışıklama, bebekleri, çocukları ya da erişkinleri enfeksiyona yakalanma riskinin en yüksek olduğu dönemden önce aşılayarak, aşı ile önlenebilir hastalıkların ortaya çıkışını engellemek, dolayısıyla bu hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin ve sakatlıkların önüne geçmek amacı ile yürütülen önemli bir temel sağlık hizmetidir.
Aşı ile bağışıklama nedir? Read More »
Uygulamaya geçirilen her aşı için aşı etkinliği önem arz etmektedir. Uygulanma amacı olan hastalıktan aşının koruma olasılığı aşının etkinliğini gösterir ve aşı olanlarla olmayanlar arasındaki atak hızları düzeyine göre belirlenmektedir. Etkinliği %80.0 ’in altındaki aşılar için korunma sorunundan bahsedilirken, %90.0 ve üzeri etkinliğe sahip aşıların yeterince koruyucu olduğu, arada ki aşıların ise sorun oluşturmayacak seviyede koruyuculuğunun olduğu söylenebilir.
Aşıların sınıflandırılması Read More »
Doğum haftası 37 haftanın altında olan veya doğum ağırlığı 2500 gramın altında olan yenidoğanlar enfeksiyonlar açısından diğer yenidoğanlara göre daha büyük risk altındadır. Bu nedenle alı ile önlenebilir hastalıklardan korunmaları önem arz etmektedir. Prematür ve düşük doğum ağırlıklı yenidoğanlarda aşı dozları azaltılmaz.
Prematüre yenidoğanlarda aşılama nasıl yapılmalıdır? Read More »
Humon papilloma virus, hem kadınlarda hem erkeklerde üreme sisteminin en sık görülen virüsüdür. Her ne kadar virus çoğunlukla iyi seyirli, kendiliğinden geçecek şekilde olsa da kansere kadar giden bir hastalık tablosuna yol açabilir. Genital siğillerin çoğundan sorumludur.
Aşılar oldukça güvenli ürünlerdir, ancak ilaçlar gibi birer tıbbi üründür ve tüm ilaçlar gibi bazı yan etkileri olabilmektedir. Bu yan etki olumsuz, istenmeyen bir işaret, anormal bir laboratuvar bulgusu veya semptom olabilir. Aşılama hızlarının, aşıların toplum tarafından kabul edilebilirliğinin ve hizmet kalitesinin arttırılması için; ASİE sürveyansı bağışıklama programının vazgeçilmez bir parçasıdır.
Aşı sonrası istenmeyen etkiler Read More »
Dünya geneline bakıldığında gelişmekte olan ülkelerde pnömokok enfeksiyonlarının neden olduğu, pnömoni, menenjit, ensefalit gibi hastalıklara bağlı morbidite ve mortalite değerleri yüksektir. Pnömokok enfeksiyonları bir yaş altı çocuklar, 65 yaş üzeri yetişkinler ve bağışıklık sistemi zayıflamış (kanser, aspleni, kronik böbrek hastalığı, kalp hastalığı gibi) erişkinlerde daha yüksek bir morbidite ve mortaliteye sahiptir.
Hepatit B virüsü kronik hepatit, karaciğer sirozu ve hepatoselüler karsinomun en önemli etkenidir. Her yıl yaklaşık 700.000 kişi hepatit B ilişkili hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bunun erken çocukluk döneminde aşılama ile önlenebilmesi nedeniyle DSÖ 1992 yılında Hepatit B aşısının ulusal programlara dâhil edilmesini önermiştir.
İnfluenza virüsü 1918 yılında yaşanan ve 20-40 milyon ölümle sonuçlanan İspanyol Gribi Pandemisi gibi küresel büyük olaylar dışında da riskli grup açısından ölümcül olabilen pnömoni enfeksiyonlarının kaynağıdır. İnfluenza Ave B virüsü damlacık yoluyla bulaştığından hızla mevsimsel epidemilere yol açar.
Neisseria menengitis, birçok ülkede menenjit ve fulminan septisemi gibi tedavi edilmediğinde ölümcül olabilen hastalık nedenidir. İnvaziv meningokok enfeksiyonlarına genellikle A, B, C, W-135, X, Y serotipleri neden olur. Hastalık 2-12 ay çocuklarda en fazla olmak üzere daha çok çocukluk çağında ve adolesanlarda görülür.
Gebelik önce sağlık profesyonelleri ile birlikte aşı kayıtlarının gözden geçirilmesi, eksik aşıların tamamlanması hem annenin sağlıklı bir gebelik geçirmesine hem de bebeğin sağlıklı doğumu açısından önemlidir.
Gebelik döneminde aşılanma nasıl olmalıdır? Read More »